कादम्बरी /179

[^१४६
 
कादम्बरी ।
 
[ कथायाम्-
]द्विजजनमात्मज दर्शनोत्सुका वेदश्रुतीरकारयत् । [^२]अन- वरतवाच्यमानाः [^३]पुण्यकथाः शुश्राव ।
गोरोचनालिखितभूर्ज-
पत्रगर्भान्मन्त्रै [^४]न्त्रकरण्डकानुबावाह । रै[^५]रक्षागतिस प्रतिसरोपेतान्यो- षधीसूत्राणि बबन्ध ।
परिजनोऽपि चास्याः सततमुपश्रुत्यै निर्जगाम । तन्निमित्तानि च जग्राह । शिवाभ्यो मांस-
बलिपिण्डमनुदिनं [^७]निशँश्युत्ससर्ज । स्वप्नदर्शनाश्चर्याण्याचार्याणामाचचक्षे । चत्वरेषु [^८]शिव-
बलिमुपजहार ।
 

 
[^९]एवं च गच्छति काले कदाचिद्राजा क्षीणभूयिष्ठायां रजन्यां- [^१०]न्यामल्पावशेषपाण्डुतारके जर
स्त्पासै [^११]सवतपक्ष- [^१२]धूत्म्रे नभसि स्वप्ने [^१३]सितंतप्रासादशिखरम्भिस्थिताया विलास- वत्याः करिण्या इव [^१४]बिर्से
बसवलय मानने सकलकलापूर्ण [^१५]मण्डलं शशिनं [^१६]प्रविशन्तमद्राक्षीत् । प्रबुद्धश्चोत्थाय हर्षविकाशस्फीत-
तरेण चक्षुषा धवलीकृतवा सभवनस्तस्मिन्नेव क्षणे [^१७]शुकेकनासं समाहूय स्वप्नमकथयत् ।
 

 
[ टि ]-- पुत्रस्तस्य दर्शनमवलोकनं तत्रोत्सुकोत्कण्ठिता [^1]वेद- स्य श्रुतीः श्रवणमकारयद्ब्राह्मणद्वारा कारयामास । अका-
यदिति
'हृोहृक्रोरन्यतरस्याम्' इत्यण्यन्तस्य कर्ता द्विजजनः कर्मसंज्ञः । अन- वरतेति । अनवरतं निरन्तरं
वाच्यमाना उच्यमानाः पुण्यकथाः पवित्रकथाः शुश्रावाश्रौषीत् । गोरोचनेति । गोरोचनालिखितं

भूर्जपत्ररं गर्नेभे मध्ये यस्यैवंभूतान्मन्त्रकरण्डकान्पिटकानुवाहावहत् । 'वह प्रापणे' इति धातोरभ्याससंप्रसारणे
लिटि रूपम् । रक्षेति । रक्षायाः प्रतिसरः कङ्कणं तेनोपेतान्योषधीसूत्राणि बबन्ध बन्धनं कृतवती । अस्या
विलासवत्याः परिजनोऽपि परिच्छदोऽप्युपश्रुत्यै रजं[^2]रजकादिवाक्यार्थं विलोकयितुं निर्जगाम बहिर्ययौ । 'देवप्रश्न

उपश्रुतिः' इति कोशः । तदिति । तन्निमित्तानि तदुक्तशकुनानि जग्राहाग्रहीत् । शिवेति । शिवाभ्यः
शृं शृगाली भ्योऽनुदिनं प्रतिदिनं मांसबलिपिण्डं निशि रात्रावुत्ससर्जोत्सृष्टवती । स्वप्नदर्शनाश्चर्याणि स्वप्नालोकन-
कुतूहलान्याचार्याणां गुरूणामाचचक्षे कथितवती चत्वरेषु [^3]शिवबलिनुपजहाराहृतवती ।
 

 
एवं चेति । एवं पूर्वोक्तप्रकारेण गच्छति व्रजति कालेऽनेहसि कदाचित्कस्मिंश्चित्समये खस्वप्ने राजा विला-
सवत्या आनने मुखे शशिनं विशन्तं प्रविशन्तमद्राक्षीद्ददर्श । कस्याम् । रजन्यां रात्रौ । किंविशिष्टायाम् ।
क्षीणं भूयिष्ठं यस्याः सा तस्याम् । स्तोकरात्रा- वित्यर्थः । कस्मिन्सति । नभस्याकाशे सति । आकाशं विशे-
षयन्नाह - अल्पेति । अल्पाः खस्वल्पा एव शेषा अवशिष्टाः पाण्डुतारकाः श्वेत- नक्षत्राणि यस्मिन् । जरीयान्यः
पारावतः कपोतस्तस्य पक्षो वाज- स्तद्वद्धूम्रे धूम्रवर्णे । विलासवतीं विशेषयन्नाह - सितेति । सितः शुश्भ्रो
यः प्रासादस्तस्य शिखरमंमंमग्रं तत्र स्थिताया उपविष्टायाः । कस्याः किमिव । करिण्या हस्तिन्या आनने
बिसवलयमिव मृणा- लवलयमिव । शशिनं विशिनष्टि - सकलेति । सकलाः समग्रा याः कलास्ताभिः पूर्ण
णं मण्डलं यस्य स तथा तम् । प्रबुद्धो विगतनिद्रः सन्नुत्थायोत्थानं कृत्वा हर्षात्प्रमोदाद्यो विकाशो विमुद्रता
तेन स्फीततरेणातिगरिष्ठेन विस्तारितेन चक्षुषा लोचनेन धवलीकृतं शुश्भ्रीकृतं वासभवनं निवासगृहं येन
 
p
 
टिप्प० -
 
[^1]F. वेदानां श्रुतीः पाठानिति यावत् ।
[^2]F. देवप्रभाश्नाय, देवं मनुष्यादिद्वारा कीदृशं वचनं
श्रावयतीति जिज्ञासायै 'नक्तं निर्गत्य यत्किञ्चिच्छुभाशुभकरं वचः । श्रूयते तद्विदुर्धीरा देवप्रश्नमुपश्रु-
तिम् ॥' हारावली ।
[^3]F. 'शिवाबलिम्' इत्येव पाठः । अयमुपहारो दिवसे इति पूर्वेण न पौनरुक्त्यमाश-
कङ्क्यम् ।
 
पाठा०—
 
[^१]G. द्विजगणान्.
[^२]G. अनवरतम् .
[^३]G. पुण्या: कथा: • .
[^४]G. गण्डकान्; दण्डकान्.
[^५]G. परिसरो.
[^६]G. औषधि;
औषधी.
[^७]G. समुत्ससर्ज.
[^८]G. शिवाबलिम्.
[^९]G. एवं गच्छति.
[^१०]G. अल्पशेष.
[^११]G. पारापत.
[^१२]G. धूसरे.
 

[^१३]G. सौधशिखर.
[^१४ वि]G. बिसपल्लवम् ; किसलयम्.
[^१५]G. परिपूर्ण.
[^१/६]F. विशन्तम्.
[^१७]G. सबहुमानं शुकनासमाहूय तम् ;
समाइहूय शुकनासासमाहूय तम्.