कादम्बरी /120

चयैः कलापिभिः पक्षपुटपवनसंधुक्ष्यमाणमुनिहोमहुताशनम्, आरब्धामृतचरुचारुगन्धम्, अर्धपक्वपुरोडाश [^१]परिमला- मोदितम्, अविच्छिन्नाज्यधाराहुतिहुतभु [^२]ग्झङ्कारमुखरितम्, उपचर्यमाणातिथिवर्गम्, पूज्यमानपितृदैवतम्, [^३]अर्च्यमान- हरिहरपितामहम्, [^४]उद्दिश्यमानश्राद्धकल्पम्, व्याख्यायमान- यज्ञविद्यम्, [^५]आलोच्यमानधर्मशास्त्रम्, [^६]वाच्यमानविविध- पुस्तकम्, विचार्यमाणसकलशास्त्रार्थम् आरभ्यमाणपर्णशालम्, उपलिप्यमानाजिरम्, [^७]उपमृज्यमानोटजाभ्यन्तरम्, आबध्य- मानध्यानम्, साध्यमानमन्त्रम्, अभ्यस्यमानयोगम्, [^८]उपहूय- मानवनदेवताबलिम्, निर्वर्त्यमान[^९]मौञ्जमेखलम्, [^१०]क्षाल्य- मानवल्कलम्, उपसंगृह्यमाणसमिधम्, [^११]उपसंस्क्रियमाण- कृष्णाजिनम्, [^१२]गृह्यमाणगवेधुकम्, [^१३]शोष्यमाणपुष्कर- बीजम्, ग्रथ्यमानाक्षमालम्, न्यस्यमान [^१५]वेत्रदण्डम्, [^१६]सत्क्रियमाणपरिव्राजकम्, आपूर्यमाणकमण्डलुम्, अदृष्टपूर्वं कलिकालस्य,
 
[ टि ]-- कोशः । उपजातेति । उपजातपरिचयैः संजातसंबन्धैः कलापिभिर्मयूरैः पक्षपुटपवनेन छदपुटानिलेन संधुक्ष्यमाणः प्रज्वाल्यमानो मुनीनां होमार्थं हुताशनो वह्निर्यस्मिन्स तम् । आरब्धेति । आरब्धो विहितो योऽमृतचर्वोदनस्तस्य चारु: मनोहरो गन्धो यस्मिन्स तम् । अर्धेति । अर्धपक्वो यः पुरोडाशः पूर्वो-
ॽ स्तस्य परिभलो गन्धस्तेनामोदितं हर्षजननशीलम् । अवीति । अविच्छिन्नां त्रुटिता या आज्यधारा घृतधारां तयाहुतिर्हवनं तथा यो हुतभु [^1]ग्झङ्कारोऽग्निशब्दस्तेन मुखरितं वाचालितम् । उपचर्येति । उपचर्यमाणः पर्युपास्यमानोऽतिथिवर्गो यस्मिन् । पूज्येति । पूज्यमानानि पितृदैवतानि पितरो यस्मिंस्तम् । अर्च्येति ।
अर्च्यमानाः पूज्यमाना हरिः कृष्णः, हर ईश्वरः, पितामहः पितुः पिता ब्रह्मा, एते यस्मिन् । उद्दिश्येति । उद्दिश्यमान उद्देशपूर्वकं क्रिय- माणः श्राद्धकल्पः श्राद्धाचारो यस्मिन्स तम् । व्याख्येति । व्याख्यायमानार्थद्वारा निरूप्यमाणा यज्ञविद्या यागविद्या यस्मिन् स तम् । आलोच्येति । आलोच्यमानं मनसि विचार्यमाणं धर्मशास्त्रं स्मृत्यादिकं यस्मिन्स स तम् । वाच्येति । वाच्यमानानि परिभाष्यमाणानि विविधान्यनेकप्रकाराणि पुस्तकानि शास्त्राणि यस्मिन्स तम् । विचार्येति । विचार्यमाणो युक्त्या स्थाप्यमानः सकलशास्त्रार्थो यस्मिन्
। आरभ्येति । आरम्यमाणा नवीना क्रियमाणा पर्णशालोटजो यस्मिन् । उपलीति । उपत्यमानलिप्यमानानि
गोमयादिनाजिराणि प्राङ्गणानि यस्मिन् । उपेति । उपमुज्यमानानि [^2]प्रसौसर्यमाणानि उटजाभ्यन्तराणि
पर्णशालामध्यानि यस्मिन् । आवध्येति । आवध्यमानं ध्यानमेकप्रत्ययसंततिर्यस्मिन् । साध्येति
साध्यमानो होमादिना स्वायत्तीक्रियमाणो मन्त्रो देवाधिष्टाठातृको यस्मिन् । अभ्यस्येति । अभ्यस्यमान उद्यो
गविषयीक्रियमाणो योगश्चित्तवृत्तिनिरोधो यस्मिन् । उपेति । उपहूँ [^3]हूयमान उपढौक्यमानो वनदेवतायै बलि
र्यस्मिन् । निर्व॑र्यस्मिन् । निर्वर्त्येति । निर्वर्त्यमाना निष्पाद्यमाना मौञ्जमेखला यस्मिन् । क्षाल्येति । क्षाल्यमानानि
वल्क
लकानि यस्मिन् । उपेति । उपसंगृह्यमाणा उपादीयमानाः समिधो यस्मिन् । उपेति । उपसंस्क्रियमाण
छगणादिना शुद्धीक्रियमाणं कृष्णाजिनं मृगचर्म यस्मिन् । गृह्येति । गृह्यमाणा गवेधुका धान्यविशेषः कन्दं
वा यम्मिन् । शोभ्येति । शोष्यमाणानि शोषं नीयमानानि पुष्करबीजानि कमलफलानि यस्मिन्
मध्ग्रथ्येति । ग्रध्थ्यमाना अक्षमाला रुद्राक्षमाला यस्मिन् । न्यस्येति । न्यस्यमानः स्थाप्यमानो वेत्रदण्डं
यस्मिन् । सदिति । सत्किक्रि- यमाणाः परिव्राजका यस्मिन् । आपूर्येति । आपूर्यमाणानि जलेन श्
भ्रियमाणा
कमण्डलूनि यस्मिन् । अदृऐष्टेति । कलिकालस्य कलियुगस्यादृष्टपूर्वमनवलोकितपूर्वम् । कलिप्रवेशायोग्य
 
टिप्प० - [^1]F. हुंकार इत्येव पाठः । ।अग्नेहुँर्हुंकार एव प्रसिद्धो न भूषणवज्झंकारः । ।
[^2]F. प्रक्षालल्यमानानी
त्यर्थ: ।
[^3 उपहि]F. उपह्रियमाण इति पाठ एव समुचितः, बलि: उपहिह्रियते न तु उपहूयते ।
 
पाठा० -[^१]G. पुष्पपरिमल .
[^२]G. हुंकार; उग्रहुंकार .
[^३]G. अभ्दर्यमान यर्च्यमान.
[^४]G. उपदिश्यमान .
[^५]G. अवलोक्यमान .
[^६ प
]G. पठ्यमान.
[^७]G. आपमृज्यमान.
[^८ उपहि]G. उपह्रियमाण.
[^९]G. मुञ्ज .
[^१०]G. प्रक्षाल्यमान.
[^११]G. संस्क्रियमाण.
[^१९२]G. निगृह्यमाण

मान.
 
७ आपमृज्यमान.
 
[^१३]G. पोष्यमाण.
[^१४]G. गृह्यमाणत्रिपुण्डड्रकपूर्यमाण.
[^१५]G. त्रिदण्डकम् .
[^१६]G. संस्क्रियमाण.