2023-02-21 10:06:39 by Narayan
This page has not been fully proofread.
॥श्रीः॥
॥हर्षचरितसंग्रहः॥
अस्ति पुण्यकृतामधिवासः, वासवावास इव वसुधाम-
वितीर्णः, शशिकरावदातवृत्तैर्मुक्ताफलैरिव गुणिभिः प्रसाधितः,
श्रीकण्ठो नाम जनपदः॥
तत्र च एकदेश इव सुरराज्यस्य, प्रथमोऽवतार इव ब्रह्म-
लोकस्य, प्रतिनिधिरिव चन्द्रलोकस्य, नामाभिहार इब कुबेरनग-
रस्य, स्थाण्वीश्वराख्यो जनपदविशेषः॥
यः, तपोवनमिति मुनिभिः, यमनगरमिति शत्रुभिः,
चिन्तामणिरिति अर्थिभिः, गुरुकुलमिति विद्यार्थिभिः, वसुधारेति
विप्रैः अगृह्यत॥
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
॥ विषमपदटिप्पणी ॥
शशिकरवत् चन्द्रकिरणवत् अवदातं शुद्धं वृत्तं चरितं येषां ते तादृशाः।
इदं च गुणिपक्षे। मुक्ताफलपक्षे तु शशिकरवत् अवदातानि धवलानि, वृत्तानि
वर्तुलानि। शशिकरावदातानि च तानि वृत्तानि चेति कर्मधारयः। गुणिभिः
सौशील्यादिगुणयुक्तैः सूत्रयुक्तैश्च। जनानां पदं जनपद इति केचित्। जनैः
पद्यते प्राप्यते इति परे। नामाभिहार: नाम्नो विनिमयः, अपहारो वा
पर्यायान्तरमिति शंकरः। वसुधारा धनप्रवाहः॥
॥हर्षचरितसंग्रहः॥
अस्ति पुण्यकृतामधिवासः, वासवावास इव वसुधाम-
वितीर्णः, शशिकरावदातवृत्तैर्मुक्ताफलैरिव गुणिभिः प्रसाधितः,
श्रीकण्ठो नाम जनपदः॥
तत्र च एकदेश इव सुरराज्यस्य, प्रथमोऽवतार इव ब्रह्म-
लोकस्य, प्रतिनिधिरिव चन्द्रलोकस्य, नामाभिहार इब कुबेरनग-
रस्य, स्थाण्वीश्वराख्यो जनपदविशेषः॥
यः, तपोवनमिति मुनिभिः, यमनगरमिति शत्रुभिः,
चिन्तामणिरिति अर्थिभिः, गुरुकुलमिति विद्यार्थिभिः, वसुधारेति
विप्रैः अगृह्यत॥
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
॥ विषमपदटिप्पणी ॥
शशिकरवत् चन्द्रकिरणवत् अवदातं शुद्धं वृत्तं चरितं येषां ते तादृशाः।
इदं च गुणिपक्षे। मुक्ताफलपक्षे तु शशिकरवत् अवदातानि धवलानि, वृत्तानि
वर्तुलानि। शशिकरावदातानि च तानि वृत्तानि चेति कर्मधारयः। गुणिभिः
सौशील्यादिगुणयुक्तैः सूत्रयुक्तैश्च। जनानां पदं जनपद इति केचित्। जनैः
पद्यते प्राप्यते इति परे। नामाभिहार: नाम्नो विनिमयः, अपहारो वा
पर्यायान्तरमिति शंकरः। वसुधारा धनप्रवाहः॥