हर्षचरितसङ्ग्रहः /16

हर्षचरितसंग्रहे
 
द्विवरात्कुवलयश्यामलः
 
पुरुष उज्जगाम । जगाद च विहस्य "
भो
विद्याधरीश्रद्धाकामुक, किमयं विद्यावलेपः सहायमदो वा

यदस्मै जनाय अविधाय बलिं बालिश इव सिद्धिमभिलपषसि

का ते दुर्बुद्धिरियम् ? एतावता कालेन क्षेत्राधिपतिर्नागतस्ते श्रोत्र
रो-
पकण्ठं श्रीकण्ठनामा नागोऽहम् ? भूनाथोऽध्प्ययमनाथस्त प
 
पस्वी-
यस्त्वादृशैः शैवापशदैरुपकरणी क्रियते । सहस्वेदानीं सहामुन
 
ना
दुर्नरेन्द्रेण दुर्नयस्य फलम्" इति । अभिधाय च निष्ठुरैः प्रकोष्ट
मठ-
प्रहारैस्त्रीनपि टीटिभप्रभृतीनभिमुखं प्रधावितान् सशरीरावरण
-
कृपाणानपातयत् ॥
 
१०
 
.
 

 
अथ नरनाथः सावज्ञमवादीत् – --"रे काकोदर <flag>काक
</flag>
मयि स्थिते राजहंसे न जिद्वेह्रेषि बलिं याचितुम् ? अमीभिः
किं
वा परुषभाषितैः । भुजे वीर्ययं निवसति, न वाचि । प्रतिपद्यर
स्व
शस्त्रम् । अयं न भवसि । अगृहीतहेतिष्वशिक्षितो मे भुज
जः
प्रहर्तुम्" इति ॥
 

 
नागस्तु अनाहदृततरम् "एहि । किं शस्त्रेण । भुजाभ्यामे
व
भनज्मि भवतो दर्पम्" इत्यभिधायास्फोटयामास । । <flag>नरपतिर्रा
</flag>
निरायुधमायुधेन युधि लज्जमानो जेतुम् उत्सृज्य सचर्मफलक
-
मसिमम्, अर्धोरुकस्योपरि बबन्ध बाहुयुद्धाय कक्ष्याम् । युयुधा

च शिलास्तम्भैरिव पतद्भिर्बाहुदण्डै:डैः शब्दमयमिव कुर्वाणौ भुव
 
विद्या
 
[commentary]
 
विद्याधर्यां विद्याधर्या वा श्रद्धया आदरेण कामुकः विद्याघधरीश्रद्ध
धः
कामुकः । बालिशः मूर्खः । अपशददः अधमः । ऊरोः अर्धे काशते इ
ति
अर्धोरुकं चण्डातकम्, लंगोट् इति भाषायाम् ॥
 
4