2023-03-19 23:53:34 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
हनुमन्नाटकं -
विदेहदुहितुर्दृष्टिर्दशग्रीवरिपौ बभौ ।
सुनीलेव मनोरम्ये तमाले मधुपाङ्गना ॥ १२ ॥
विदेहेति । दृष्टेर्मधुपाङ्गनासाम्यं रामस्य तमालसाम्यमिति । सुगमम् ॥ १२ ॥
तत्र रामकटके वानराणाम्-
हेमप्राकारजंघन रत्नयुतिदुकूलिनीम् ।
लंकामेके त्रिकूटस्य ददृशुर्वनितामिव ॥ १३ ॥
हेमेति । वानराणां मध्ये एके वानराः । सुगमम् ॥ १३ ॥
१५४
[ अङ्क:-
लंकायां रावणः । भो महोदर ! सर्वैर्मन्त्रिमिः प्रबो-
ध्यतामयं वीरः कुम्भकर्णः ॥
महोदरः-यदाज्ञापयति देव इतिनिष्क्रम्य कुम्भकर्णनिद्रालयं जगाम ।
तत्र कुम्भकर्णप्रिया-
विरम विरम तूर्ण कुम्भकर्णस्य कर्णा-
खलु तक निनादैरेप निद्रां जहाति ।
इति कथयति काचित्रेयसी प्रेक्ष्यमाणा
मशकगलकरन्ध्रे हस्तियूथं प्रविष्टम् ॥ १४ ॥
-
विरमेति । काचित् कुम्भकर्णस्य प्रेयसी कर्णाभ्यर्णे चीत्कुर्वन्तं महोदरमिति
कथयति । इति किम् । विरसविरसेत्यादिसर्वत्रानादरे वीप्सा । किंभूता प्रेयसी ।
मशकवत्कुम्भकर्णगलकरन्ध्रे मुखेन श्वासानापूर्यापोह्य हस्तिभिराक्रममाणस्यापि
गलच्छिद्रे मशकवत् । यथा अनेके मशकाः कस्मिंञ्चिच्छिद्रे विशंति एवं मुखश्वासे-
नास्यान्तर्गतं हस्तिसमूहं प्रेक्ष्यमाणा । योन्तर्हस्तिभिरपि नावबुद्धः स कथं भवेची-
कारैरिति भावः ॥ १४ ॥
निद्रां तथापि न जहाँ यदि कुम्भकर्णः
श्रीकण्ठलब्धवर
किन्नरकामिनीनाम् ।
विदेहदुहितुर्दृष्टिर्दशग्रीवरिपौ बभौ ।
सुनीलेव मनोरम्ये तमाले मधुपाङ्गना ॥ १२ ॥
विदेहेति । दृष्टेर्मधुपाङ्गनासाम्यं रामस्य तमालसाम्यमिति । सुगमम् ॥ १२ ॥
तत्र रामकटके वानराणाम्-
हेमप्राकारजंघन रत्नयुतिदुकूलिनीम् ।
लंकामेके त्रिकूटस्य ददृशुर्वनितामिव ॥ १३ ॥
हेमेति । वानराणां मध्ये एके वानराः । सुगमम् ॥ १३ ॥
१५४
[ अङ्क:-
लंकायां रावणः । भो महोदर ! सर्वैर्मन्त्रिमिः प्रबो-
ध्यतामयं वीरः कुम्भकर्णः ॥
महोदरः-यदाज्ञापयति देव इतिनिष्क्रम्य कुम्भकर्णनिद्रालयं जगाम ।
तत्र कुम्भकर्णप्रिया-
विरम विरम तूर्ण कुम्भकर्णस्य कर्णा-
खलु तक निनादैरेप निद्रां जहाति ।
इति कथयति काचित्रेयसी प्रेक्ष्यमाणा
मशकगलकरन्ध्रे हस्तियूथं प्रविष्टम् ॥ १४ ॥
-
विरमेति । काचित् कुम्भकर्णस्य प्रेयसी कर्णाभ्यर्णे चीत्कुर्वन्तं महोदरमिति
कथयति । इति किम् । विरसविरसेत्यादिसर्वत्रानादरे वीप्सा । किंभूता प्रेयसी ।
मशकवत्कुम्भकर्णगलकरन्ध्रे मुखेन श्वासानापूर्यापोह्य हस्तिभिराक्रममाणस्यापि
गलच्छिद्रे मशकवत् । यथा अनेके मशकाः कस्मिंञ्चिच्छिद्रे विशंति एवं मुखश्वासे-
नास्यान्तर्गतं हस्तिसमूहं प्रेक्ष्यमाणा । योन्तर्हस्तिभिरपि नावबुद्धः स कथं भवेची-
कारैरिति भावः ॥ १४ ॥
निद्रां तथापि न जहाँ यदि कुम्भकर्णः
श्रीकण्ठलब्धवर
किन्नरकामिनीनाम् ।