2022-10-28 07:43:17 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
गीतगोविन्दकाव्यम्
[ सर्ग: ४
पश्यति विषमिव वपुषि सशङ्कम् ॥ राधिका० ॥ २ ॥
श्वसितपवनमनुपमपरिणा
मदनदहनमिव वहति सदाहम् ॥ राधिका० ॥ ३ ॥
दिशि दिशि किरति सजलकणजालम् ।
नयननलिनमिव विगलितनालम् ॥ राधिका० ॥ ४ ॥
त्यजति न पाणितलेन कपोलम् ।
बालशशिनमिव सायमलोलम् ॥ राधिका० ॥ ५ ॥
•
त्कृशतनोर्हारोऽपि भारोपमो भवति ॥१॥ अपि च ।
वर्तमानं मलयजपङ्कं सशङ्कं यथा स्यात्तथा विषमिव पश्यति । किंविधम् । सरसमसृणमपि
सरसं च तन्मसृणं च सरसमसृणं द्रवरूपात्स्निग्धकोमलमपि ॥२॥ अपि च । <pratika>श्वसि-
तेति ।
दाहसहितम् । विरहेणान्तस्तापो विद्यते तेन सहितम् । किंभूतम् । अनुपमपरि-
णाहम् । निःश्वासानामतिदीर्घत्वात् ॥ ३॥ अपि च । <pratika>दिशि दिशीति ।
नयननलिनं दिशि दिशि किरति विक्षिपति । त्वद्दर्शनाकाङ्क्षयेति शेषः । सजलकण-
जालं जलकणसमूहेन सह वर्तमानम् । उत्प्रेक्षते । विगलितनालमिव विक्षिप्तं
नयनं विनालेन नलिनेनोपमीयते । अथवात्र उच्छूनत्वात्कज्जलरहितत्वाद्दीनत्वाच्च
विनालेन कमलेनोपमीयते ॥ ४ ॥ <pratika>त्यजतीति ।
त्यजति । चिन्तावशात् । किंभूतं कपोलम् । अलोलम् । क्व । सायम् । सायं हि विशेष
-
1
तत्र हेतुगर्भं विशेषणमाह -
<pratika>सरसेति ।
पश्यति । कीदृशम् । सरसमसृणमपि । आर्द्रचिक्कणमपीत्यर्थः ।
इति विश्
श्वासवायुं वहति धारयति । कीदृशम् । अनुपमपरिणाहं अनुपमः परिणाहो दैर्ध्य यस्य
तादृशम् । कमिव । मदनदहन
'
"परिणाहो विशालता
प्रागेवोक्तम् ॥ ३ ॥ <pratika>दिशि दिशीति ।
क्षिपति । कीदृशम् । विगलितनालं विगलितस्त्रुटितो नालो दण्डो यस्य । पुनः कीदृशम् ।
सजलकणजालं जलकणजालैरश्रुजलकणिकासमू
अत्र नेत्रस्य नलिनत्वेन निरूपणात्स्तिमितत्वं बोध्यम् । तेन जडता नवम्यवस्था
ध्वनिता । तदुक्तं रसार्णवसुधाकरे
अत्र स्पर्शानभिज्ञत्वं वैवर्ण्
इति ॥ ४ ॥ <pratika>त्यजतीति ।
त्यजति । कीदृशम् । अलोलमचञ्चलम् । अहस्तु यथाकथंचिन्नीतं रात्रिस्तु युगायमान
-
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri