2022-10-28 06:13:15 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
गीतगोविन्दकाव्यम्
स्निग्धमधुसूदनः ।
यमुनातीरवानीरनिकुञ्जे मन्दमास्थितम् ।
प्राह प्रेमभरोद्
<bold>कर्णाटरागैकतालीतालाभ्यां
[ सर्गः ४
निन्दति चन्दनमिन्दुकिरणमनु विन्दति खेदमधीरम् ।
व्यालनिलयमिलनेन गरलमिव कलयति मलयसमीरम् ।
माधव मनसिजविशिखभयादिव भावनया त्वयि लीना ।
सा विरहे तव दीना ॥ ध्रुवम् ॥ २ ॥
मधुमथनं हृदि कृत्वा परं जयदेवीये मातौ वरम् ।
तनुते धातुं श्रुतिसुखकरं कुम्भो नृपशतवन्द्यश्
इदानीं तयोः पृथक्कामावस्थां निरूप्य संयोजयितुमिच्छुर्दूतीयोगं निरूपयति-
<pratika>यमुनातीरवानीरेति ।
भरेण स्नेहोद्रेकेणोद्भ्रान्तमुद्विग्नचित्तम् । पुनः किंभूतम् । यमुनातीरस्थे वानीरनिकुञ्जे
चे
वेतसनिकुञ्जे मन्दं निरुत्साहं यथा स्यात्तथा आस्थितमासीनम् । अथवा अमन्दमिति
वचन विशेषणम् । अतिशयव्याकुलां राधां दृष्ट्वा अमन्दं सवेगमाह । पथ्यावक्त्रं छन्दः
'
"युजोर्जेन स
वर्णनीया
र्तिरिवाष्टधा । वाससज्जा समुत्कण्ठा स्वाधीनभर्तृका तथा । कलहान्तरिता वापि
विप्रलब्धाभिसारिका । खण्डिता प्रोषिता चैव नायिकाश्चाष्ट संमताः ।
त्कण्ठितालक्षणं भरते
लसंतप्ता विरहोत्कण्ठिता मता" ॥ १ ॥ <pratika>निन्दतीति ।
<pratika>सा विरहे इति ।</pratika> हे माधव, सा राधा भावनया त्वयि लीना त्वद्ध्यानेन
त्वन्मयत्वं प्राप्ता इति बुद्ध्या त्वयि लीनेति ।
पूर्वसर्गे <error>कृष्णस्थ</error><fix>कृष्णस्य</fix> विरहावस्था वर्णिता । अत्र तु राधायास्तापमाह
राधिकायाः सखी माधवं कृष्णं वक्ष्यमाणमुवाच । राधिकेत्यत्रानुकम्पायां कः । कीदृशं
कृष्णम् । यमुनातीरवानीरनिकुञ्जे वेत्रलताच्छन्न
हेतुगर्भविशेषणमाह -
तथा च प्रेमभरेण ध्यानपरम्परया तां साक्षात्कृत्य तदन्
भावः ।
'
मन्दगते मूर्खे स्वैरिणि रोगिणि
रागः एकतालीतालश्च । गीतार्थस्तु -- हे माधव, सा राधा तव विरहे त्वद्विश्लेषे चन्दनं
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri