2022-10-21 07:04:10 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
।
विरहिनिकृन्तनकुन्तमुखाकृतिकेत[^२]कदन्तुरिताशे ॥ विह० ॥ ६ ॥
माधविकापरिमलललिते नवमालतिजातिसुगन्धौ ।
मुनिमनसामपि मोहनकारिणि तरुणाकारणबन्धौ ॥ विह० ॥ ७॥
२६
गीतगोविन्दकाव्यम्
कत्वान्महीपतिशब्दसाहचर्यादविरोधः । अथवा हेमदण्डरुचीनि केसराणीति योज्यम् ।
महीपतेर
पाटलाकुसुमसमूहैः । अथवा पाटलिपटलेति पाठः । कृतः स्मरशरधिविलासोऽनुकारो
यत्र । शिलीमुखा भ्रमरा बाणाश्च ।
<pratika>विगलितेति ।</pratika> लज्जैव लज्जितम् । भावे क्तः । गतलज्जजगदवलोकनेन तरुणैः करुणैः
कृतः कुसुमविकासव्याजेन हासो यत्र । विरहिनिकृन्तनकुन्तमुखाकारैः केतकैर्दन्तु-
रिता विषमीकृता आशा दिशो यत्र । निकृन्तन
कापरिमलेति ।
कदण्
प्रकाशो यत्र तादृशे । पुनः किंविशिष्टे । मिलिताः शिलीमुखा एवं बाणा
स्तादृशं यत्पाटलिपटलं पाटलापुष्पसमूहस्तेन कृतः स्मरतूणस्य कंदर्पतूणीरस्य विलास-
श्चेष्टितं यत्र तादृशे । अत्र परमर्मव्यथाजनकत्वेन भ्रमराणां बाणसाम्यम् ।
केसरो नागकेसरः काञ्चनाह्वयः
पटलं स्मृतम्
पुनः कीदृशे । <pratika>विगलितेति ।
कितेन दर्शनेन तरुणकरुणैर्नवकरुणवृक्षैः पुष्पविकासव्याजेन कृतो हासो यत्र तादृशे
वसन्ते । अत्र हास्यरसस्य श्वेतत्वात्पुष्पविकासेन साम्यम् । यदाह भरतः
हासः प्रकीर्तितः
रर्थादवियोगिभिः करुणं करुणरससहितं यथा स्यादेवं कृतो हासो यत्र एतादृशे हासे ।
विरहिणो वराकाः कष्टं प्राप्नुवन्तीति करुणां लज्जां हित्वा विलपन्तीति च हासस्तेषामिति
भावः । बाला रसानभि
कीदृशे वसन्ते । विरहिणां वियोगिनां निकृन्तनाय विदारणाय कुन्तमुखाकृतिः कुन्त
आयुधविशेषस्तस्य मुखमग्रभागस्तस्ये
आशा दिशो यस्मिंस्तादृशे वसन्ते । लज्जिते
'
"करुणस्तु रसे वृक्षे कृपायां करुणा मता
'
"निम्नोन्नततया व्याप्ते दन्तुरं कथ्यते बुधैः
'
"कृती छेदने
क्वचिच्च
वचनस्य लज्जानुरोधार्थत्वात्कृत
।
[^१
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri