2022-10-21 06:39:06 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
गीतगोविन्दकाव्यम्
ललितलवङ्गलतापरिशीलनकोमलमलयसमीरे
[ सर्ग: १
मधुकरनिकरकर
विहरति हरिरिह सरसवसन्ते
नृत्यति युवतिजने न समं सखि विरहिजनस्य दुरन्ते ॥ ध्रुवम् ॥ २ ॥
वलद्
म् ॥१॥ अन्यत्रापि प्रयोगोऽप्यस्ति तथा । सावेवोत्तरत्रोदा दूष्णवान् पुनर्बलः (?) ।
केवलादिति । अमुमेवार्थं विशदयति ॥ झम्पातालेन द्रुतद्वयेन विरामान्तेन । <pratika>ललि -
तेति ।
तेति ।</pratika>विशेषणसौकर्यार्
सबाधां राधां विनोदार्थं श्रीकृष्णं प्रति प्रेरयति । हे सखि राधे । सर चल । यं हरिं
त्वं विलोकयसे स हरिरिह वृन्दावने वसन्ते वसन्तसमये विहरति ।
सशोभं साकं युवतिजने नृत्यति सति । किंभूते वसन्ते । चलनार्थहेतुगर्भं विशेषणम् ।
विरहिजनस्य दुरन्ते न इति न अपि तु दुरन्ते एवेति काक्
जीवनं तेन समं दुरन्ते । जीवनं वसन्तश्चोभयं विरहिणां दुःखप्राप्यं तस्मिन् ।
अथवा सरसवसन्त इति पदम् । सरसः साभिलाषः स चासौ वसन्तश्च तस्मिन् ।
विहरति युवतिजनेन समं नृत्यति च । चकारोऽध्याहार्यः । इति ध्रुवपदम् ॥ <pratika>ललि-
तेति –
तेति</pratika> -- ललितलवङ्गलतापरिशीलनेन कोमलो मलयमारुतो यत्र वसन्त इति ।
एतेन शीतो मन्दः सुरभिश्चेति वायोस्
यिकात्वनायकत्वेनोद्दीपनविभावत्वमुक्तम् । पुनः किंभूते वसन्ते । मधुकरनिक
करम्बितैर्मिश्रितैः कोकि
जटाभिस्तापस इतिवत् इत्थंभूतलक्षणे तृतीया ।
वर्त्म दुर्गमम्
<pratika>ललितेति ।
शृङ्गाररसप्रधाने हरिः कृष्णो विहरति क्रीडति । क्रीडाप्रकर्षमाह -
सह नृत्यति । कीदृशे वसन्ते । विरहिजनस्य वियोगिनो जनस्य दुरन्ते दुःखेनान्तः
समाप्तिर्यत्र स तस्मिन् । अयं वसन्तो विरहिणीदारुणो न तु युवतिभिः सह क्रीडतः
कृष्णस्य । त्वं विरहिणी यदि कृष्णं नानुसरिष्यसि तदा स तवापि दुरन्तो भविष्यतीति
भावः । इदं च ध्रुवपदम् ।
<pratika>ललितेति ।
मलयसमीरो मलयाचलसंबन्धी वायुर्य
करम्बिता मिश्रिता ये कोकिलास्तैः कूजितः शब्दयुक्तः कृतः कुञ्ज एव कुटीरो
Sल्पकुटी यत्र तादृशे ।
मधुकरो मधुलिण्मधुपालिनः
'
"मिश्रितेऽपि करम्बितम्" इति विश्
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri