2022-11-10 04:48:07 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
स[^१३८
गीतगोविन्दकाव्यम्
[ सर्ग: १०
सं] प्रीतिं तनुतां हरिः कुवलयापीडेन सार्धं रणे
राधापीनपयोधरस्मरणकृत्कुम्भेन संभेदवान् ।
यन्त्र
यत्र स्विद्यति मीलति क्ष[^२]णमपि क्षिप्रं तदालोकन-
व्या[^३]मोहेन जितं जितं जितमभूत्कंसस्य कोलाहलः ॥ ८ ॥
इति श्रीगीतगोविन्दे मानिनीवर्णने चतुरचतुर्भुजो
नाम दशमः सर्गः ॥ १० ॥
रुचिरा चित्रलेखा च वर्णिता ॥'"जसौ जसयला वसुग्रहयतिश्च पृथ्वी गुरुः'" इति पृथ्वी-
छन्दः । कल्पितोपमालंकारः ॥ ७ ॥ <pratika>स प्रीतिमिति ।</pratika> स हरिर्जगतां प्रीतिं तनुतां
हर्षषं विस्तारयतु । कीदृशो हरिः । कुवलयापीडेन कंसदन्तिना सार्धं रणे संमेभेदवा-
न्संगमवान् । किं विशिष्टेन कुवलयापीडेन । राधापीनपयोधरयोः स्मरणकरौ कुम्भौ
यस्य तेन । क इत्यपेक्षायामाह -- यत्र हराविति हेतोः राधापीनपयोधरस्मरणादेव
सात्विकभावोद्रेकात्क्षणं स्विद्यति स्वेदयति । <pratika>मीलतीति ।</pratika> चक्षुषि निमीलति सति
कंसस्य तदालोकनात्तस्य तथाविधस्य दर्शनाद्व्यामोहेन भ्रान्त्या क्षिप्रं वेगेन जितं जित-
मिति कोलाहलो भवति स्म । भ्रान्तिमदाशिषावलंकारौ । शृङ्गारवीरयोः संकरश्च ।
शार्दूलविक्रीडितं वृत्तम् ॥ ८ ॥
आनन्दकन्दली कन्दं मुकुन्दं नन्दनन्दनम् ।
प्रणम्य दशमं सर्गगं व्याकरोत्कुम्भभूपतिः ॥
इति श्रीचित्रकूटाधीश्वरराजाधिराज
महाराजश्रीकुम्भकर्णविरचितायां
रसिकप्रियायां चतुरचतुर्भुजो नाम दशमः सर्गः ॥
रचितचित्रलेखे रचिता मयि कोपवशाच्चित्रा विचित्रा लेखा भ्रुकुटी याभ्यां तादृशे । तथा
च स्वर्गे एकैव चित्रलेखा त्वद्भूभ्रूभ्यां तु चित्रलेखाद्वयं रचितमित्याश्चर्यमिति भावः । प्रेयो-
नामायमलङ्कारः । तदुक्तं दण्डिना - '- "प्रेयः प्रियतराख्यानं रसवद्रसपेशलम्'" इति । पृथ्वी-
नामकं चेदं छन्दस्तल्लक्षणं वृत्तरत्नाकरे ।'"रम्भा कइदल्यप्सरसोः'" इति विश्वः । युवतीनां
समूहो यौवतम् ।'"भिक्षादिभ्योऽण्' । '" । "गार्भिणं यौवतं गणे'" इत्यमरः ॥ ७ ॥ (अत्र
सप्रीतिमित्यादिश्लोकटीका नोपलभ्यते आदर्शपुस्तके ॥ ८ ॥)
स्फुटीकृतरसोत्करां प्रथितशालिनाथोल्लस-
त्सुरद्रुमसमुद्भवां विबुधवर्गदत्तोत्सवाम् ।
नृणां सरसमाधवोत्तमगुणैः प्रमोदप्रदां
लिहन्तु रसमञ्जरीं रसिकचञ्चरीका मुहुः ॥ १ ॥
इति श्रीमहामहोपाध्यायश्रीशंकर मिश्रविरचितायां श्रीशालिनाथकारितायां
गीतगोविन्दटीकायां रसमञ्जरीसमाख्यायां दशमः सर्गः ॥
[^१ '.] "प्रीति वस्तनुताम्'" इति पाठः । [^२ '.] "क्षणमथ क्षिप्ते द्विपे तत्क्षणात्'" इति पाठः ।
[^३ '.] "कंसस्यालमभूज्जितं जितमिति व्यामोहकोलाहलः'" इति पाठः ।
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri
गीतगोविन्दकाव्यम्
[ सर्ग: १०
सं
राधापीनपयोधरस्मरणकृत्कुम्भेन संभेदवान् ।
यन्त्र
यत्र स्विद्यति मीलति क्ष[^२]णमपि क्षिप्रं तदालोकन-
व्या[^३]मोहेन जितं जितं जितमभूत्कंसस्य कोलाहलः ॥ ८ ॥
इति श्रीगीतगोविन्दे मानिनीवर्णने चतुरचतुर्भुजो
नाम दशमः सर्गः ॥ १० ॥
रुचिरा चित्रलेखा च वर्णिता ॥
छन्दः । कल्पितोपमालंकारः ॥ ७ ॥ <pratika>स प्रीतिमिति ।</pratika> स हरिर्जगतां प्रीतिं तनुतां
हर्
न्संगमवान् । किं विशिष्टेन कुवलयापीडेन । राधापीनपयोधरयोः स्मरणकरौ कुम्भौ
यस्य तेन । क इत्यपेक्षायामाह -- यत्र हराविति हेतोः राधापीनपयोधरस्मरणादेव
सात्विकभावोद्रेकात्क्षणं स्विद्यति स्वेदयति । <pratika>मीलतीति ।</pratika> चक्षुषि निमीलति सति
कंसस्य तदालोकनात्तस्य तथाविधस्य दर्शनाद्व्यामोहेन भ्रान्त्या क्षिप्रं वेगेन जितं जित-
मिति कोलाहलो भवति स्म । भ्रान्तिमदाशिषावलंकारौ । शृङ्गारवीरयोः संकरश्च ।
शार्दूलविक्रीडितं वृत्तम् ॥ ८ ॥
आनन्दकन्दली
प्रणम्य दशमं सर्
इति श्रीचित्रकूटाधीश्वरराजाधिराज
रसिकप्रियायां चतुरचतुर्भुजो नाम दशमः सर्गः ॥
रचितचित्रलेखे रचिता मयि कोपवशाच्चित्रा विचित्रा लेखा भ्रुकुटी याभ्यां तादृशे । तथा
च स्वर्गे एकैव चित्रलेखा त्वद्
नामायमलङ्कारः । तदुक्तं दण्डिना -
नामकं चेदं छन्दस्तल्लक्षणं वृत्तरत्नाकरे ।
समूहो यौवतम् ।
सप्रीतिमित्यादिश्लोकटीका नोपलभ्यते आदर्शपुस्तके ॥ ८ ॥)
स्फुटीकृतरसोत्करां प्रथितशालिनाथोल्लस-
त्सुरद्रुमसमुद्भवां विबुधवर्गदत्तोत्सवाम् ।
नृणां सरसमाधवोत्तमगुणैः प्रमोदप्रदां
लिहन्तु रसमञ्जरीं रसिकचञ्चरीका मुहुः ॥ १ ॥
इति श्रीमहामहोपाध्यायश्रीशंकर
गीतगोविन्दटीकायां रसमञ्जरीसमाख्यायां दशमः सर्गः ॥
[^१
[^३
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri