2022-11-03 06:26:22 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
कलियुगरचितं न वसतु दुरितं कविनृपजयदेवके । रमते० ॥ ८ ॥
नायातः सखि निर्दयो यदि शठस्त्वं दूति किं दूयसे
॥॥
स्वच्छन्दं बहुवल्लभः स रमते किं तत्र ते दूषणम् ।
१०८
[ सर्गः ७
धरसोदरे दुष्टे बलभद्रभ्रातरि कामपि आत्मसदृशं खलां सुदृशं लक्षणया विरूपनेत्रां
रमयति सति । अत्र हलधरशब्दो मामनुकूलां विहायान्यासक्तोऽन्यां रममाणस्य तस्य
पामरत्वं द्योतयति । ईदृशस्यास्य प्रतीक्षायां विदग्धया न स्थातव्यमिति भावः ॥ ७ ॥
अपि च । <pratika>इहेति ।
किंभूते । रसभणने रसोद्दीपके । कर्तरि ल्युः । पुनः किंभूते । कृतहरिगुणने कृतहरिक-
थाभ्यासे । पुनः किंभूते । मधुरिपुपदसेवके । अथ च इह रसभणने इति प्रबन्धवि-
शेषणत्वेन योजनीयम् । इयमष्टपदी स्तुति
'
"द्रुतमण्ठेन तालेन द्रुतेनैव लयेन च । म
स्तथा पाटास्तेना अपि यथाक्रमम् । हरिरसमन्मथाद्यस्तिलकाख्यः प्रबन्धराट् ॥
हरिरसमन्मथतिलकनामा पञ्चदशः प्रबन्धः ॥ कृष्णानागमने हेतुं दू
पुरःसरं सोत्कण्ठा राधा प्रकटयति -
प्रेयस्यापि आहूतः परं निर्दय इति नायातः । अथ राधाह -- हे दूति, स यदि शठः
धूर्तः तर्हि किं दूयसे । त्वं मा विषादं कार्षीः । त्वं दूतीकर्मण्येव प्रभुः । दूत्याह
राधे, अहं अत एव दूये । स बहुवल्लभः सन् ब
च्छन्दं यथा स्यात्तथा रमते क्रीडति । पुना राधा
किं किमित्येवं संस्थितास्मीत्यर्थः । अत्र च हलधरसोदरत्वेन कृष्णस्योपादानम् । हलधरो
ग्राम्यस्तत्सोदरोऽयमपि तथैव भविष्यतीति तस्य मां विहाय कयाचिद्गोपिकया सह
केलिकरणमुचितमेवेति सूचनाय ।
अवसमिति
तदुक्तं शृङ्गारतिलके
स्वाधीनपतिका यथा
चरितमाचरितं कृतं दुरितं न वसतु न तिष्ठतु । कीदृशम् । रसस्य कृष्णविषयशृङ्गाररस
भणनं कथनं यस्य तादृशे । अत एव कृतं हरेर्गुणनं चिन्तनं येन तादृशे ।
अत्र हेतुमाह
केलीमुत्प्रेक्ष्य सख्या अग्रे वर्णितवती । संप्रति दू
प्राह
एव शठः कृतगूढमदपराधो यदि नायातस्तदा किं दूयसे किमिति दुःखिता भवसि ।
स तु शठो न भवति । किं तु धृष्टः स्वच्छन्दमेव रमतेऽतः किं दूयसे इत्याह -
<pratika>स्वच्छन्दमिति ।</pratika> स कृष्णो बहुवल्लभोऽनेकनायिका
रमते । यया कयाचिद्गोपिकया सह केलिं करोति । तत्रा
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri