2022-11-03 06:24:30 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
मणिसरममलं तारकपटलं नखपदशशिभूषिते ॥ रमते० ॥ ३ ॥
जितबिसशकले मृदुभुजयुगले करतलनलिनीदले ।
मरकतवलयं मधुकरनिचयं वि
मानां वा वातारिवृक्षाणामग्रभागा यस्मिन् । रमणीपक्षे कुलटानां सुखरूपम् । यथा मृगः
कानने बली तथात्र कामः । अत्र मृगशब्देन तत्र रममाणस्य हरेः परुषत्वं (पशु
व्यज्यते ॥२॥ अपि च । <pratika>घटयतीति ।
त्त्वात् । अमलमणिहारं हीरकसरं हीरकहारं तारकपटलं तारकासमूहं घटयति योजयति ।
किंभूते । सुघने
दरुचिरूषिते । कस्तूरीपरिष्वङ्गेन निवारितसुरतश्रमजले । गगनपक्षे मृगमदकान्तियुक्ते
रूक्षे च भावेन । पुनः कथंभूते । नखपदं शशीव तेन भूषिते । पक्षे । नखपदमिव शशी
तेन भूषिते । अत्र तस्मिन्नभिलाषशून्यत्वं गगनपदव्यङ्ग्यम् ॥३॥ अपि च । <pratika>जितेति ।
स कृष्णस्तस्या जितबिसशकले मृणालखण्डसदृशे भुजयुगले वर्तमाने । करतलनलिनीदले
।
।
येन तादृशे । कीदृशं कुसुमम् । चपला इव रक्तविद्युदिव सुषमातिशयिता शोभा यस्य
तादृशम् । यद्वा । चपलावत्सुषमं चारु । अत्र विरहतापशामकतयातिश्यामलतया
चिकुराणां सजलमेघसाम्यम् । केशग्रथित
विरहिणां संतापजनकतया रक्ततया लोहितविद्युत्साम्यम् ।
केशः शिरोरुहः
'
"कुसुमं पुष्पफलयोः
'
"सुषमं चारुसमयोः सुषमा परमा
कुचयुगं गगनमिव । कीदृशे कुचयुगगगने । सुष्ठु अतिशयेन घनो विस्तारो यत्र तादृशे
मृगमदस्य कस्तूर्या रुच्या दी
शशी तेन भूषितेऽलंकृते । नखक्षतं चेदर्धेन्दुसाम्यं बोध्यम् । तदुक्तं पञ्चसायके -
'
"अर्धेन्दुसंकाशमिदं नखक्षतमर्धेन्दुसंज्ञं कथितं समासतः । कक्षानितम्बस्तनपार्श्व
दातव्यमेतत्करजं सदैव
तत्साम्याभावात् । अत्र कुचयुगस्य विस्तीर्णत्वात्कस्तूरिकया
द्
इत्यादिभिस्त्रिभिर्विशेषणैर्गग
सान्द्रे दृढे दीर्घे विस्तारे लोहमुद्गरे
ख्यानसमये क्षीरस्वामिनाप्युक्तम्
रूषितः ॥
<pratika>जितबिसेति ।</pratika> मृदुभुजयुगले तस्याः कोमले बाहुयुगे मरकतवलयमिन्द्रनीलमणिकङ्कणं
तमेव मधुकरनिचयं भ्रमरसमूहं विकिरति अर्पयति । कीदृशे भुजयुगले । जितं
[^१
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri