2022-11-03 06:24:00 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
कलिकलुषं जनयतु परिशमितम् ॥ कापि ० ॥ ८ ॥
विरहपाण्डुमुरारिमुखाम्बुजद्युतिरयं तिरयन्नपि वेदनाम् ।
विधुरतीव तनोति मनोभुवः सुहृदये हृदये मदनव्यथाम् ॥ ५ ॥
रतिरणः तत्र धीरा स्थिरा ॥ ७ ॥ <pratika>श्रीति ।</pratika> इदं श्रीजयदेवभणितं विपरीतरताभि-
( योग
तराजे
स्त्रियाः । पदेभ्यः पाटसन्तानं स्वरास्तेनास्तथैव च । प्रयोगश्च भवेद्यत्र स प्रबन्धवरः
स्मृतः ॥ हरिरमितचम्पकवर्णेभ्यः शेखराभिधः
चतुर्दशः प्रबन्धः ॥ ८ ॥ इदानीं विरहातुरा राधा चन्द्रमुद्दिश्याह -
कोमलामन्त्रणे । हे सखि, अयं विधुः हृदये अर्थात् मम अतिमदनव्यथां तनोति ।
किंभूतः । मनोभुवः मदनस्य सुहृन्मित्रम् । मुरारेर्विरहावस्थास्मरणेनाह । किंभूतः ।
विरहेण पाण्डु यन्मुरारिमुखाम्बुजं तस्य द्युतिरिव द्युतिर्यस्य । अत एव वेदनां तिर-
यन्नपि आच्छादयन्नपि । एतदुक्तं भवति । पूर्
मत्त्वेन मम वेदनां नाशयन्नपि कामसुहृत्त्वेन वेदनां करोत्येव । तदप्राप्त्यापि मदपे-
क्षया तस्य स्थितत्वाद्दुःखं नाभूत्, सांप्रतमन्यासक्तं तं ज्ञा
तथा च
हंसलीलकः
भणितं यद्ध
पाठकानां च परिशमितं जनयतु नष्टं करोतु ॥ ८ ॥ संप्रति चन्द्रोऽप्ययमधिकतरं
व्यथयतीत्याह
मदनव्यथां कामपीडां तावदधिकं यथा स्यादेवं तनोति विस्तारयति । कीदृशः ।
विरहेण मद्विश्लेषेण पाण्डु धूसरं यन्मु
तथा च । तादृशकृष्णमुखाम्बुजसदृशचन्द्रदर्शने कृष्णमुखाम्बुजस्य स्मरणादतिव्यथा
जायत इति भावः । किं कुर्वन् । वेदनामपि तिरयंस्तिरोहितां कुर्वन् । तथा च ।
चन्द्रदर्शनेन तथा विवेकोन्मूलनं भवति यथा कृष्णमुपायेन कृतापराधमपि तमेव मनः
स्मरतीति भावः । व्यथाजनकत्वे हेतुमाह -
तथा च निकटस्थितस्यापि कृष्णस्यानुसरणं मया न कृतमिति मदना
मे वैरी जा
चन्द्रस्य कृष्णमनोजन्यत्वेन कामस्य मनसिजत्वेन प्रसिद्धेः । सोदरत्वेन कामचन्द्रयोः
सौहार्दाच्च मनोभवपदेन कामस्योपादानन् । तथा च श्रुतिः
जातश्चक्षोः सूर्यो अजायत ।
च संभ्रमे स्मरणेऽपि च
।
CC-0 Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri