2022-11-01 04:20:00 by Dhunee_Sarayu
This page has been fully proofread once and needs a second look.
गीतगोविन्दकाव्यम्
तडिदिव पीते रतिविपरीते राजसि सुकृतविपाके । धीर० ॥५॥
●
[ सर्ग: ५
मञ्जीरं नूपुरं त्यज । किंभूतं मञ्जीरम् । अधीरमज्ञम् । अत एव मुखरं वाचालम-
भिसारोचितं न जानाति । अथवा साध्वेतन्मञ्जीरस्य मुखरत्वं यतो निमित्त
कुतो मञ्जीरध्वनावित्यत उत्पत्तेः । पुनः किंभूतम् । केलौ क्रीडायां सुलोलमतिलो-
लम् । अत एव रिपु
किंभूतम् । कुञ्जे तिमिरपुञ्जेन सहितं । अथवा सतिमिरपुञ्जं यथा स्यात्तथा चल ॥४॥
<pratika>उरसीति ।
रिणामे राजसि राजिष्यसि । वर्तमानसामीप्ये वर्तमानवत् । किंभूत उरसि । उपहित
आरोपितो हारो यस्मिन् । का कस्मिन्निव । तरलबलाके चञ्चलपक्षिविशेषे घन इव
मेघ इव । केव तडिदिव । कदा । रतिविपरीते पुरुषायितरतिसमये । उपहितहारमुर
स्तरलबलाकघनेनोपमीयते । सा पीता तडित् । तस्याः पुरुषायिते चञ्चलत्वम् ॥ ५ ॥
कमिव शत्रुमिव । रिपुरप्यधीर उत्तरलो मुखरो वाचा
मञ्जीरे तत्साम्यम् । हे सखि, तिमिरपुञ्
नीलं निचोलं प्रच्छदपटं शीलय परिधेहि ।
प्रच्छदप
हे पीते गौराङ्गि । पुनः कीदृशे । सुकृतविपा
यस्यास्तादृशी । पुनः कीदृशे । उपहितहारे उपहितोऽर्पितो हारो यया तादृशे । रतिविपरीते
रतौ सुरते विपरीते वैपरीत्ये पुंसीभवनाय त्वं मुरारेरुरसि हृदये राजसि । अधुनैव
राजिष्यसि । राजसीत्यत्र भविष्यत्सामीप्ये वर्तमानः । यद्वा
इति द्वयमप्युरसीत्यस्यैव विशेषणम् । तदा त्वत्सुकृतस्य विपाकरूपे, उपहितः हारो
यत्र तादृशे उरसीत्यर्थः । केव । तडिदिव विद्युदिव । उरसि कीदृशीव । तरलबलाके ।
तरला चञ्चला बलाका
राधाया उपमानान्मेघस्य सजलत्वं विवक्षितम् । तदुक्तम्
अत्र कृष्णहृदयस्य श्यामत्वेन सजलमे
ङ्
बलाकाया मेघस्याधः स्थितत्वाद्विद्युतश्चोपरि वर्तमानत्वाद्धार
च तरलबकपङ्क्तिविशिष्टमेघो
भवति तदुपरि च विद्युत्तदैतादृशं राधाया उपमानं भवतीत्यभूतोपमा
तदुक्तं दण्डिना
तामभूतोपमां विदुः ॥
हे तरलबलाके, हे चञ्चलकामुकीत्यर्थः । तस्मिन्कोटि
सती पुरुषायितमाचरिष्यसीति भावः ।
CC-0Pt. Chakradhar Joshi and Sons, Dev Prayag. Digitized by eGangotri
2