2023-04-25 08:55:24 by jayusudindra
This page has been fully proofread once and needs a second look.
वात्सल्य - -औदार्य-ऐश्वर्य-सौन्दर्य - -महोदधे !
1
श्रु.भा. - 'संसारिणां स्वरक्षण विघातकत्वे [^1]ऽपि तान् स्वातन्त्र्येण नियम्य रक्षितुं शक्तः'
इत्यभिप्रेत्य ऐश्वर्यम् इत्युक्तम् । ऐश्वर्यं - नियन्तृत्वम् । संसारिचित्तवशीकरणोपायतया सौन्दर्यम्
उक्तम् । यथा 'पुंसां दृष्टिचित्ता- पहारिणम्' (रा. अयो. ३-२९) इति । 'जितन्ते' (जि. स्तो. १) इति च ।
KRUAUAYAGRÜAÜRÜNÜRYAÜTÜPÜRÜNÜRÜPÜRÜZŰRUAŰRUAURUS
54
र.र.
र.र. -श्रूयते हि 'नास्यावरपुरुषाः क्षीयन्ते' (छां. उ. ४-१२-२) इति 'नास्याब्रह्मवित्कुले
भवति' (मुं.उ.३-२-९) इति च ।
ऐश्वर्यस्य कथनमिह अनादिकालं स्वरक्षणविपरीतवृत्तान् केनचिद्व्याजेन स्वयमेव
नियम्याभिमुखीकरोतीति ज्ञापयितुम् । तस्य अपारत्वम् 'संसार- न्यूनताभीतास्त्रिदशाः
परिपन्थिनः' (वि.ध. २-२५) इति न्यायेन ब्रह्मादिषु देवेषु, सुग्रीवादिषु सुहृत्सु वा
विरुन्धानेषु[^2] तानपि शरणागतानुगुणीकर्तुं समर्थत्वम् । सौन्दर्यस्यापारत्वं विरुद्धप्रकृतीनां
शूर्पनखादीनां, सत्त्वस्थाना- मृषीणामाप्यविशेषेण दृष्टिचित्तापहारितया तुष्टुटूषाजनकत्वम्,
असद्वासना- दिशामकत्वञ्च । यथोक्तं श्रीपौष्करे, अर्चावतारप्रकरणे -
,
'सन्दर्शनादकस्माच्च पुंसां संमूढचेतसाम् ।
कुवासना कुबुद्धिश्च कुतर्कनिचयश्च यः' ॥
'कुहेतुश्च कुभावश्च नास्तिकत्वं लयं व्रजेत्' ॥ (पौ.सं. १ -३१, ३२) इति ।
अतिसुन्दरनित्यविग्रहेण भगवतः परत्वानुसन्धानं तत्सान्निध्यकारणमिति च तत्रोक्तम्
शरणागतिगद्यम्
-
'नित्यसिद्धे तदाकारे तत्परत्वे च पौष्कर ! ।
यस्यास्ति `
यस्यास्ति सत्ता[^3] हृदये तस्यासौ सन्निधिं व्रजेत्' ॥ (पौ.सं.३८-३८) इति ।
तत्सूचनार्थं ऐश्वर्यसौन्दर्ययोः इहाव्यवहितपठनम् ।
'सर्वस्य शरणं सुहृत्' ( श्वे. उ. ३-१७) 'सुहृदं सर्वभूतानाम्' (भ.गी. ५ - २९ )
'सर्वलोकशरण्याय' (रा.यु.१७-५५) 'सर्वयोग्यमनायासम्' (वि.ध) इत्यादि प्रसिद्धस्वभावस्य
[^1]. विभूतिकत्वे इ । - इ ।
[^2]. निरुन्धानेषु
'सर्वस्य शरणं सुहृत्' ( श्वे. उ. ३-१७) 'सुहृदं सर्वभूतानाम्' (भ.गी. ५ - २९ )
'सर्वलोकशरण्याय' (रा.यु.१७-५५) 'सर्वयोग्यमनायासम्' (वि.ध) इत्यादि प्रसिद्धस्वभावस्य
-
-अ
[^3]. सक्तिः - अ ।
1
श्रु.भा. - 'संसारिणां स्वरक्षण विघातकत्वे [^1]ऽपि तान् स्वातन्त्र्येण नियम्य रक्षितुं शक्तः'
KRUAUAYAGRÜAÜRÜNÜRYAÜTÜPÜRÜNÜRÜPÜRÜZŰRUAŰRUAURUS
54
र.र.
र.र. -श्रूयते हि 'नास्यावरपुरुषाः क्षीयन्ते' (छां. उ. ४-१२-२) इति 'नास्याब्रह्मवित्कुले
ऐश्वर्यस्य कथनमिह अनादिकालं स्वरक्षणविपरीतवृत्तान् केनचिद्व्याजेन स्वयमेव
,
'सन्दर्शनादकस्माच्च पुंसां संमूढचेतसाम् ।
कुवासना कुबुद्धिश्च कुतर्कनिचयश्च यः' ॥
'कुहेतुश्च कुभावश्च नास्तिकत्वं लयं व्रजेत्' ॥ (पौ.सं. १
अतिसुन्दरनित्यविग्रहेण भगवतः परत्वानुसन्धानं तत्सान्निध्यकारणमिति च तत्रोक्तम्
शरणागतिगद्यम्
'नित्यसिद्धे तदाकारे तत्परत्वे च पौष्कर ! ।
यस्यास्ति `
यस्यास्ति सत्ता[^3] हृदये तस्यासौ सन्निधिं व्रजेत्' ॥ (पौ.सं.३८-३८) इति ।
तत्सूचनार्थं ऐश्वर्यसौन्दर्ययोः इहाव्यवहितपठनम् ।
'सर्वस्य शरणं सुहृत्' ( श्वे. उ. ३-१७) 'सुहृदं सर्वभूतानाम्' (भ.गी. ५ - २९ )
'सर्वलोकशरण्याय' (रा.यु.१७-५५) 'सर्वयोग्यमनायासम्' (वि.ध) इत्यादि प्रसिद्धस्वभावस्य
[^1]. विभूतिकत्वे
[^2]. निरुन्धानेषु
'सर्वस्य शरणं सुहृत्' ( श्वे. उ. ३-१७) 'सुहृदं सर्वभूतानाम्' (भ.गी. ५ - २९ )
'सर्वलोकशरण्याय' (रा.यु.१७-५५) 'सर्वयोग्यमनायासम्' (वि.ध) इत्यादि प्रसिद्धस्वभावस्य
-
[^3]. सक्तिः - अ ।