गद्यत्रयं रामानुजकृतं सटीकम् /58

26
 
-
 
अविरताऽस्तु मे ॥ २ ॥
 
शरणागतिगद्यम्
 

श्रु. भा. अविरता आफलसिद्धेरविश्रान्ता । अव्यवहितसाधनमित्यर्थः ।

व्यवहितसाधनं हि मध्ये साधनान्तरप्राचुर्ये स्वयं विरतं स्यात् । साक्षादस्तु
मे । अस्तु
ते - इति 'तेन मैत्री भवतु ते ' (रा. सुं. २१-२०) इत्यादिमानगत्या निश्चित्येति केचित् ।
 
BRUABRUARURBRUABURURUBRUARURBRURURUKUZBRUA
 

र.र. - 'अधर्मं धर्ममिति या' (भ.गी. १८-३२) इति श्लोकाभ्यां गीतः । एतेन अनाप्तागमसिद्धत्वम्,
नित्यागमसिद्धत्वेऽपि 'पुरुषबुध्यन्यथा[^1] कल्पित त्वञ्च निरस्तं भवति ।
 

एवन्तु व्याख्यातं व्यासायैः - 'पारमार्थिकी इति ' तमः कार्यव्युदासः[^2] । आनुकूल्यादि
शरीरवती च सा । तद्धि तस्या उपायान्तरेभ्यो व्यावृत्तं स्वरूपम् । यथावस्थित इति
रजः कार्यव्युदासः [^3 ।]। प्रपत्तव्यविषय सम्बन्धरूपः प्रकारः, तत्साहित्यमभिप्रेतम् ।
शरणवरणानर्हे शरण्यत्वधीर्हि अयथावस्थिता स्यात्' इति ।
 

अविरता - आमोक्षदानादविश्रान्तव्यापारेत्यर्थः । व्यापारश्चात्र शरण्यप्रसाद विशेष
एव । 'सकृदेव हि शास्त्रार्थ:', (ल.तं.१७-९०) 'सकृदेव प्रपन्नाय' (रा.यु.१८-३३) 'ननु
प्रपन्नस्सकृदेव नाथ!' (स्तो.र.६४) इत्यादिबलादङ्गत स्स्वरूपतो वा अनुवृत्तिरिह न
विवक्षिता । व्याख्येये 'प्रपद्ये' इति वर्तमान निर्देशस्तु अनुष्ठानकालाभिप्रायः ।
व्यापारानुवृत्तिकथनात्तु भाष्योदाहृत भक्त्यङ्गप्रपत्तिव्यवच्छेदः । सा हि मध्ये साधनरूपं
साध्यान्तरमुत्पाद्य विरतव्यापारा भवति; तदेव तु मुक्तिं साधयति । अस्त्वित्याशासनेन

भगवत्प्रपत्तेस्स्वरूपतोऽपि स्वादुतमत्वं सूच्यते ।
 

मे अकिञ्चनतमस्य अनन्यशरणस्य । एवं विज्ञापिताया विष्णुपत्न्याः प्रतिवचनं
निबध्नाति - अस्तु ते इति । रावणेऽपि 'तेन मैत्री भवतु ते' (रा. सुं. २१-२०) इति
 

 
 
[^1]. पुरुषबुध्या अन्यथा - अ ।
[^2]. तमः कार्यव्युदासाय - अ ।
[^3]. रजः कार्यव्युदासाय - अ ।