2023-02-27 22:44:21 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
दशावतारस्तोत्रव्याख्या ।
६९
३
-
१
यद्रीत्यार्थवर्णने ईशानरूपश्रुतेरितीश्वरपरत्व तात्पर्य विवर्ण-
यिष्येत तत्पक्षपातिभिरिति तेषामाशय: स्यात् । वामन
शब्दो नियतं भगवन्तमेव बोधयेत् । पादपद्मो भुवो माता
पिता वा, उभयं वा । तदाश्लेषे वत्सभूतस्त्रिजगत्तत्रासज्जत ।
अणोर्वा मनस्य पादपद्मेऽणुपरागवत्त्रिलोकी निलिये । का-
रणे लय: सहजः । एतेन भगवतो निरतिशयबृहत्त्वम्, विश्व-
शरीरत्वं च विचित्रमुपपादितं भवति। लयानन्तरं सृष्ट्या
भाव्यम् । भगवतोऽन्यतः कुतः सृष्टिसंभवः । तल्लक्षणत्वेन
तदसाधारणं खलु विश्वस्रष्टृत्वम् । तद्वयवान्तरं नाभीप-
झमन्यं भुवनप्रामं सिसृक्षति । तन्नालीकसृष्टब्रह्मसृष्टं जग-
त्स्वदेह्यवयवान्तरभूतपद्मान्तरस्य नालमभूदिति स्पर्धयेवान्य-
न्मानक्षमं जगत्सिसृचति । नित्योऽपौरुषेयो वेदो बन्दीव
त्रिविक्रमयशांसि गायति । ताताड्यते तद्विक्रमडिण्डिमम् ।
ऋगेषा भेरीदुन्दुभिताडनवदुच्चगम्भीरा शब्दतोऽर्थतश्चेति रसि-
कमनःसाक्षिकम् । ' उरुगाय : ' इति वदन्ती श्रुतिस्तद्यश सो
गायमानत्वं व्यनकि । उरुभिर्बहुभिरुरु विस्तीर्ण दीर्घमुच्चै-
रुद्गीयत इत्युरुगायः । उरुगाने उरुतालापेक्षा स्वरसा । सा
च पूर्यते श्रुत्यैव दुन्दुभिनिदगम्भीरशब्दैः । शब्देस्तालो
निर्व॑र्त्यते । वेदशन्देषु सर्वे शब्दा अन्तर्भवेयुः । न शब्दो-
-
६९
३
-
१
यद्रीत्यार्थवर्णने ईशानरूपश्रुतेरितीश्वरपरत्व तात्पर्य विवर्ण-
यिष्येत तत्पक्षपातिभिरिति तेषामाशय: स्यात् । वामन
शब्दो नियतं भगवन्तमेव बोधयेत् । पादपद्मो भुवो माता
पिता वा, उभयं वा । तदाश्लेषे वत्सभूतस्त्रिजगत्तत्रासज्जत ।
अणोर्वा मनस्य पादपद्मेऽणुपरागवत्त्रिलोकी निलिये । का-
रणे लय: सहजः । एतेन भगवतो निरतिशयबृहत्त्वम्, विश्व-
शरीरत्वं च विचित्रमुपपादितं भवति। लयानन्तरं सृष्ट्या
भाव्यम् । भगवतोऽन्यतः कुतः सृष्टिसंभवः । तल्लक्षणत्वेन
तदसाधारणं खलु विश्वस्रष्टृत्वम् । तद्वयवान्तरं नाभीप-
झमन्यं भुवनप्रामं सिसृक्षति । तन्नालीकसृष्टब्रह्मसृष्टं जग-
त्स्वदेह्यवयवान्तरभूतपद्मान्तरस्य नालमभूदिति स्पर्धयेवान्य-
न्मानक्षमं जगत्सिसृचति । नित्योऽपौरुषेयो वेदो बन्दीव
त्रिविक्रमयशांसि गायति । ताताड्यते तद्विक्रमडिण्डिमम् ।
ऋगेषा भेरीदुन्दुभिताडनवदुच्चगम्भीरा शब्दतोऽर्थतश्चेति रसि-
कमनःसाक्षिकम् । ' उरुगाय : ' इति वदन्ती श्रुतिस्तद्यश सो
गायमानत्वं व्यनकि । उरुभिर्बहुभिरुरु विस्तीर्ण दीर्घमुच्चै-
रुद्गीयत इत्युरुगायः । उरुगाने उरुतालापेक्षा स्वरसा । सा
च पूर्यते श्रुत्यैव दुन्दुभिनिदगम्भीरशब्दैः । शब्देस्तालो
निर्व॑र्त्यते । वेदशन्देषु सर्वे शब्दा अन्तर्भवेयुः । न शब्दो-
-