2023-06-23 06:41:26 by jayusudindra
This page has been fully proofread once and needs a second look.
रसप्रशमनम्
रसभावसमन्वितः
ध्वन्यालोकपारिभाषिकपदकोशः
समग्रसामग्रीसमुपतेस्य रसस्य परिपूर्णविकासानन्तरं
समुचितॆ समये यदि सः रसः शान्त्यवस्थामाप्नोति तद्रस-
प्रशमनमिति ज्ञेयम् ।
रसभङ्गः
रसस्य समग्रसामग्रीसमेतस्य समुचितक्रमेणाविष्कारे
वैफल्यम् एव रसभङ्ग उच्यते ।
रसभावसमन्वितः
रसेन / रसैर्वा, भावैश्च युक्तः ।
रसभावरहितः
73
रसेन / रसैर्वा, भावैश्च विरहितः नीरसः वस्तुसन्दर्भः ।
रसवदलङ्कारः / रसादिलक्षण:
यस्मिन् काव्ये प्रधानतयान्योऽर्थः वाक्यार्थीभूतः रसादयः
तस्य च अङ्गभूताः भवन्ति तत्र काव्ये रसादयोऽलङ्काराः
भवन्ति इति ध्वनिकारस्य अभिप्रायः । एतस्मिन् सन्दर्भे यत्र
रसाः अङ्गभूताः तत्र रसवदलङ्कारः, भावाः यत्र अङ्गभूताः
तत्र प्रेयोऽलङ्कारः, रसाभासभावाभासौ यत्र अङ्गभूतौ भवन्ति
तत्र ऊर्जस्वि, तथैव भावशान्त्यादिषु समाहितालङ्कारश्च
सम्भवन्तीति अत्र गम्यते ।
रसभावसमन्वितः
ध्वन्यालोकपारिभाषिकपदकोशः
समग्रसामग्रीसमुपतेस्य रसस्य परिपूर्णविकासानन्तरं
समुचितॆ समये यदि सः रसः शान्त्यवस्थामाप्नोति तद्रस-
प्रशमनमिति ज्ञेयम् ।
रसभङ्गः
रसस्य समग्रसामग्रीसमेतस्य समुचितक्रमेणाविष्कारे
वैफल्यम् एव रसभङ्ग उच्यते ।
रसभावसमन्वितः
रसेन / रसैर्वा, भावैश्च युक्तः ।
रसभावरहितः
73
रसेन / रसैर्वा, भावैश्च विरहितः नीरसः वस्तुसन्दर्भः ।
रसवदलङ्कारः / रसादिलक्षण:
यस्मिन् काव्ये प्रधानतयान्योऽर्थः वाक्यार्थीभूतः रसादयः
तस्य च अङ्गभूताः भवन्ति तत्र काव्ये रसादयोऽलङ्काराः
भवन्ति इति ध्वनिकारस्य अभिप्रायः । एतस्मिन् सन्दर्भे यत्र
रसाः अङ्गभूताः तत्र रसवदलङ्कारः, भावाः यत्र अङ्गभूताः
तत्र प्रेयोऽलङ्कारः, रसाभासभावाभासौ यत्र अङ्गभूतौ भवन्ति
तत्र ऊर्जस्वि, तथैव भावशान्त्यादिषु समाहितालङ्कारश्च
सम्भवन्तीति अत्र गम्यते ।