2023-06-19 14:42:10 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
ध्वन्यालोकपारिभाषिकपदकोशः
रित्याख्याभाक् । प्रायः "ध्वनि" शब्दः पञ्चसु अर्थेषु प्रयुज्यते ।
१) व्यञ्जक : शब्दः । २) व्यञ्जकः अर्थः। ३) रसादिरूपः
व्यङ्ग्यार्थः। ४) व्यञ्जनाव्यापारः। ५) व्यङ्यप्रधानम् काव्यम्
च। आचार्येण आनन्दवर्धनेन ध्वनेर्निर्वचनम् एवमकारि -
इति कथ्यते ।
यत्रार्थः शब्दो वा तमर्थमुपसर्जनीकृतस्वार्थी ।
व्यङ्क्तः काव्यविशेषः स ध्वनिरिति सूरिभिः कथितः । इति ।
ध्वनेः मार्गः
ध्वनिरेव काव्यात्मेति प्रतिपाद्यमानः सम्प्रदायः ध्वनिमार्ग
55
न
च्युतसंस्कृतादि ।
निमित्तम्
निगूढरमणीयोऽर्थः
अभिधया अप्रकटितस्सन् अत्यन्तं निगूढस्सन् तेनैव
कारणेन अधिकरमणीयतां योऽर्थः आवहति सः निगूढरमणीयार्थः ।
नित्यदोषः
प्रकारान्तरेणापि समधतुमशक्यो नित्यदोषः । यथा -
-
कारणम्, हेतुः, चिह्नम्, शकुनम्, फलम्, शरण्यम् च ।
रित्याख्याभाक् । प्रायः "ध्वनि" शब्दः पञ्चसु अर्थेषु प्रयुज्यते ।
१) व्यञ्जक : शब्दः । २) व्यञ्जकः अर्थः। ३) रसादिरूपः
व्यङ्ग्यार्थः। ४) व्यञ्जनाव्यापारः। ५) व्यङ्यप्रधानम् काव्यम्
च। आचार्येण आनन्दवर्धनेन ध्वनेर्निर्वचनम् एवमकारि -
इति कथ्यते ।
यत्रार्थः शब्दो वा तमर्थमुपसर्जनीकृतस्वार्थी ।
व्यङ्क्तः काव्यविशेषः स ध्वनिरिति सूरिभिः कथितः । इति ।
ध्वनेः मार्गः
ध्वनिरेव काव्यात्मेति प्रतिपाद्यमानः सम्प्रदायः ध्वनिमार्ग
55
न
च्युतसंस्कृतादि ।
निमित्तम्
निगूढरमणीयोऽर्थः
अभिधया अप्रकटितस्सन् अत्यन्तं निगूढस्सन् तेनैव
कारणेन अधिकरमणीयतां योऽर्थः आवहति सः निगूढरमणीयार्थः ।
नित्यदोषः
प्रकारान्तरेणापि समधतुमशक्यो नित्यदोषः । यथा -
-
कारणम्, हेतुः, चिह्नम्, शकुनम्, फलम्, शरण्यम् च ।