2023-06-19 14:42:06 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
ध्वन्यालोकपारिभाषिकपदकोशः
कथांशानं व्यवच्छेद आश्वास इति बध्यते ।
आर्यावक्त्रापरवक्त्राणां छन्दसा येन केनचित् ॥
अन्योपदेशेन श्वासः मुखे भाव्यर्थसूचनम् ॥ -
इति साहित्यदर्पणकारमतम् ।
आत्मा
तं विना काव्यत्वस्यैवास्वीकाराज्जीवनाधायकत्वेन प्रधानम्
आत्मा । - दीधितिः ।
तत्त्वम् अथवा सारत्वम् काव्यस्य । काव्यस्य जीवातुभूतः
विषयः ।
आदिकविः
31
आद्यः कविः । ब्रह्मा, वाल्मीकिश्च ।
१) ब्रह्मा
हिरण्यगर्भे तस्य प्रथमोत्पन्नत्वात् स्वयं प्रतिभातवेदत्वाच्च
चतुर्मुखः आदिकविरित्युच्यते । "तेने ब्रह्म हृदा य आदिकवये"
इति भागवतवचनमपि इदम् प्रमाणयति ।
२) महर्षि वाल्मीकिः
''ओम्कार इव वर्णानां कवीनां प्रथमो मुनिः" इति,
"जाते जगति वाल्मीकौ कविरित्यभिधाऽऽभवत् ।' इति
"मधुमयभणितीनां मार्गदर्शी महर्षिः" इति,
कथांशानं व्यवच्छेद आश्वास इति बध्यते ।
आर्यावक्त्रापरवक्त्राणां छन्दसा येन केनचित् ॥
अन्योपदेशेन श्वासः मुखे भाव्यर्थसूचनम् ॥ -
इति साहित्यदर्पणकारमतम् ।
आत्मा
तं विना काव्यत्वस्यैवास्वीकाराज्जीवनाधायकत्वेन प्रधानम्
आत्मा । - दीधितिः ।
तत्त्वम् अथवा सारत्वम् काव्यस्य । काव्यस्य जीवातुभूतः
विषयः ।
आदिकविः
31
आद्यः कविः । ब्रह्मा, वाल्मीकिश्च ।
१) ब्रह्मा
हिरण्यगर्भे तस्य प्रथमोत्पन्नत्वात् स्वयं प्रतिभातवेदत्वाच्च
चतुर्मुखः आदिकविरित्युच्यते । "तेने ब्रह्म हृदा य आदिकवये"
इति भागवतवचनमपि इदम् प्रमाणयति ।
२) महर्षि वाल्मीकिः
''ओम्कार इव वर्णानां कवीनां प्रथमो मुनिः" इति,
"जाते जगति वाल्मीकौ कविरित्यभिधाऽऽभवत् ।' इति
"मधुमयभणितीनां मार्गदर्शी महर्षिः" इति,