2023-06-22 06:08:10 by jayusudindra
This page has been fully proofread once and needs a second look.
यथा
प्रीणितप्रणयि स्वादु काले परिणतं बहु ।
विना पुरुषकारेण फलं पश्यत शाखिनाम् ॥
इति भामहाचार्यः ॥
अथ साहित्यदर्पणात् क्वचिद्विशेषः सामान्यात् (१)
सामान्यं वा विशेषतः (२) कार्यान्निमित्तं (३) कार्यञ्च (४)
हेतोरथ साम्यात् समम् (५)। अप्रस्तुतात् प्रस्तुतं चेद् गम्यते
पञ्चधा ततः । अप्रस्तुतप्रशंसा स्यात् ॥
अप्राकरणिकार्थः
अप्रकृतार्थः ।
अभावः
भावभिन्नोऽभावः। प्रतियोगिज्ञानाधीनविषयत्वम् अभावः ।
प्राधान्येनायं द्विविधः संसर्गाभवः, अन्योन्याभावश्चेति ।
संसर्गाभावे पुनः प्रागभावः, प्रध्वंसाभावः, अत्यन्ताभावश्चेति
त्रैविध्यम् वर्तते।
अभाववादिनः
ये 'नास्त्येव ध्वनिरिति' ध्वनेरभावं असत्ताम् प्रकटयन्ति
ते ध्वन्यभाववादिनः । ते त्रिविधाः ।
१) काव्यशरीर रूपाभ्यां शब्दार्थाभ्यां, तच्छरीरशोभाकारिभ्यः
गुणालङ्कारादिभ्यः व्यतिरिक्तः केनाप्युच्यमानः को नाम ?
प्रीणितप्रणयि स्वादु काले परिणतं बहु ।
विना पुरुषकारेण फलं पश्यत शाखिनाम् ॥
इति भामहाचार्यः ॥
अथ साहित्यदर्पणात् क्वचिद्विशेषः सामान्यात् (१)
सामान्यं वा विशेषतः (२) कार्यान्निमित्तं (३) कार्यञ्च (४)
हेतोरथ साम्यात् समम् (५)। अप्रस्तुतात् प्रस्तुतं चेद् गम्यते
पञ्चधा ततः । अप्रस्तुतप्रशंसा स्यात् ॥
अप्राकरणिकार्थः
अप्रकृतार्थः ।
अभावः
भावभिन्नोऽभावः। प्रतियोगिज्ञानाधीनविषयत्वम् अभावः ।
प्राधान्येनायं द्विविधः संसर्गाभवः, अन्योन्याभावश्चेति ।
संसर्गाभावे पुनः प्रागभावः, प्रध्वंसाभावः, अत्यन्ताभावश्चेति
त्रैविध्यम् वर्तते।
अभाववादिनः
ये 'नास्त्येव ध्वनिरिति' ध्वनेरभावं असत्ताम् प्रकटयन्ति
ते ध्वन्यभाववादिनः । ते त्रिविधाः ।
१) काव्यशरीर रूपाभ्यां शब्दार्थाभ्यां, तच्छरीरशोभाकारिभ्यः
गुणालङ्कारादिभ्यः व्यतिरिक्तः केनाप्युच्यमानः को नाम ?