2023-06-22 05:50:47 by jayusudindra
This page has been fully proofread once and needs a second look.
असावतिशयोक्तिः स्यादलङ्कारोत्तमा यथा ॥ इति
दण्डिना प्रोक्तम्।
तेनोक्तमप्युदाहरणम् यथा -
मल्लिकामालधारिण्यः सर्वाङ्गीणार्द्रचन्दनाः ।
क्षामवत्यो न लक्ष्यन्ते ज्योत्स्नायामभिसारिकाः ॥
दण्डिना संशयातिशयोक्तिः, निर्णयातिशयोक्तिः, आश्रयाति-
शयोक्तिः इति अन्येऽपि केचनातिशयोक्तिप्रभेदाः प्रोक्ताः।
निमित्ततो वचो यत्तु लोकातिक्रान्तगोचरम् ।
मन्यन्तेऽतिशयोक्तिं तामलङ्कारतया यथा ॥
उदाहरणम् -
स्वपुष्पच्छविहारिण्या चन्द्रभासा तिरोहिताः ।
अन्वमीयन्त भृङ्गालिवाचा सपच्छ्दद्रुमाः ॥
-भामहः ।
अत्यन्ततिरस्कृतवाच्यध्वनिः
अयं अविवक्षितवाच्यध्वनेः (लक्षणामूलध्वनेः) द्वयोर्भेद-
योरन्यतरः ।
अत्र वाच्यार्थः अत्यन्तं तिरस्कृतः अर्थात् सर्वथा अयोग्यत-
याऽऽनुपात्तः इति कारणेनायं अत्यन्ततिरस्कृतवाच्यध्वनिः
इत्युच्यते ।
दण्डिना प्रोक्तम्।
तेनोक्तमप्युदाहरणम् यथा -
मल्लिकामालधारिण्यः सर्वाङ्गीणार्द्रचन्दनाः ।
क्षामवत्यो न लक्ष्यन्ते ज्योत्स्नायामभिसारिकाः ॥
शयोक्तिः इति अन्येऽपि केचनातिशयोक्तिप्रभेदाः प्रोक्ताः।
मन्यन्तेऽतिशयोक्तिं तामलङ्कारतया यथा ॥
उदाहरणम् -
स्वपुष्पच्छविहारिण्या चन्द्रभासा तिरोहिताः ।
अन्वमीयन्त भृङ्गालिवाचा सपच्छ्दद्रुमाः ॥
-भामहः ।
अत्यन्ततिरस्कृतवाच्यध्वनिः
अयं अविवक्षितवाच्यध्वनेः (लक्षणामूलध्वनेः) द्वयोर्भेद-
योरन्यतरः ।
अत्र वाच्यार्थः अत्यन्तं तिरस्कृतः अर्थात् सर्वथा अयोग्यत-
याऽऽनुपात्तः इति कारणेनायं अत्यन्ततिरस्कृतवाच्यध्वनिः
इत्युच्यते ।