2023-06-19 14:42:18 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
ध्वन्यालोकपारिभाषिकपदकोशः
शङ्का - असूया - श्रम - चिन्ता - औत्सुक्य -निद्रा - सुप्त-
स्वप्न - बिब्बोक व्यधि उन्माद अपस्मार जाड्य
मरणादिभिः अभिनयो भवति ।
शोकः
93
करुणरसस्य स्थायी भावोऽयम् । इष्टजनवियोगात्,
विभवनशात्, इष्टजनवधात् बन्धनाद्वा तदितरदुःख कारणेभ्यः
जायते अयम् ।
'पुत्रादिमरणजन्म वैक्लव्याख्यस्चित्तवृत्तिविशेषः शोकः"
इति जगनाथपण्डितः ।
अश्रुपातः, विलापः, मुखवैवर्ण्य, स्वरभेदः, स्रस्तगात्र-
तादयः अस्य अनुभावाः भवन्ति । अत्र रुदितम् आनन्दजम्
आर्तिजम्, ईर्ष्यासमुत्थम् चेति त्रिविधम् ।
श्रुतिदुष्टः
श्रोतुम् उद्वेजकरवर्णवान् शब्दः श्रुतिदुष्टः अथवा श्रुतिकटुः
इति दोषेण स्पृष्टः इत्युच्यते ।
.
अनङ्गमङ्गलगृहापाङ्गभङ्गितरङ्गितैः ।
आलिङ्गितः स तन्वङ्ग्या कार्तार्थ्यं लभते कदा ॥
इति श्लोके "कार्तार्थ्यम्" इति शब्दः श्रुतिदुष्टः इति दोषेण
परामृष्टः इत्युच्यते ।
शङ्का - असूया - श्रम - चिन्ता - औत्सुक्य -निद्रा - सुप्त-
स्वप्न - बिब्बोक व्यधि उन्माद अपस्मार जाड्य
मरणादिभिः अभिनयो भवति ।
शोकः
93
करुणरसस्य स्थायी भावोऽयम् । इष्टजनवियोगात्,
विभवनशात्, इष्टजनवधात् बन्धनाद्वा तदितरदुःख कारणेभ्यः
जायते अयम् ।
'पुत्रादिमरणजन्म वैक्लव्याख्यस्चित्तवृत्तिविशेषः शोकः"
इति जगनाथपण्डितः ।
अश्रुपातः, विलापः, मुखवैवर्ण्य, स्वरभेदः, स्रस्तगात्र-
तादयः अस्य अनुभावाः भवन्ति । अत्र रुदितम् आनन्दजम्
आर्तिजम्, ईर्ष्यासमुत्थम् चेति त्रिविधम् ।
श्रुतिदुष्टः
श्रोतुम् उद्वेजकरवर्णवान् शब्दः श्रुतिदुष्टः अथवा श्रुतिकटुः
इति दोषेण स्पृष्टः इत्युच्यते ।
.
अनङ्गमङ्गलगृहापाङ्गभङ्गितरङ्गितैः ।
आलिङ्गितः स तन्वङ्ग्या कार्तार्थ्यं लभते कदा ॥
इति श्लोके "कार्तार्थ्यम्" इति शब्दः श्रुतिदुष्टः इति दोषेण
परामृष्टः इत्युच्यते ।