2023-05-18 02:11:05 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
२७६
दशकुमारचरितम् ।
[ अष्टमः
कस्यापि चारभटस्य पीवरांसबाहुशिखरमाक्रम्य, तावतैव तं
विचेतीकुर्वन्, आकुलं च लोकमुच्चक्षुकुर्वन्, द्विपुरुषोच्छ्रितं प्राकार-
मत्यलयम् । अवडत्य चोपवने 'मदनुपातिनामेष पन्था दृश्यते'
इति ब्रुवाण एव नालीजङ्घसमीकृतसैकतास्पष्टपादन्यासया तमा-
लवीथ्या चानुप्राकारं प्राचा प्रतिप्रधावितः; पुनरवाचोच्चितेष्टकचि-
तत्वादलक्ष्यपातेन प्रद्रुत्य लङ्घितप्राकार प्रखातवलयः तस्यां
शून्यमठिकायां तूर्णमेव प्रविश्य, प्रतिमुक्तपूर्ववेषः सह कुमारेण
मत्कर्मतुमुलराजद्वारिदुःखलब्धवर्त्मा श्मशानोद्देशमभ्यगाम् । ।
प्रागेव तस्मिन्दुर्गागृहे प्रतिमाधिष्ठान एव मया कृतं भन्नपार्श्वस्थैर्य-
स्थूलप्रस्तर स्थगितबाह्यद्वारं बिलम् ।
अथ गलति मध्यरात्रे वर्षवरोपनीतमहार्हरत्नभूषणपट्टनिव-
सनौ तद्विलमावां प्रविश्य तूष्णीमतिष्ठाव । देवी तु पूर्वेधुरेव यथार्ह-
मग्निसंस्कार मालवाय दत्त्वा प्रचण्डवर्मणे, चण्डवर्मणे च तामव-
स्थामश्मकेन्द्रोपधिकृतामेव संदिश्य, उत्तरेयुः प्रत्युषस्येव पूर्वसं-
पदचन्द्रिका
कुररपातः । 'उत्क्रोशकुररौ समौ' इत्यमरः । चापः । प्रसारितबाहुद्वयप्रमाणं चाप
इत्युच्यते । भाषया 'वांव' इति प्रसिद्धिः । 'विंशतिचाप' इति पाठो मुख्यः ।
मात्रं मच्छरीरम् । उत्कर्तु नोटितुम् । उद्यतासेरूवकृतखड्गस्य । चारभ-
टस्य चारश्चासौ भटश्चेति व्युत्पत्तिः । 'भटश्चारभटो मतः' इति हलायुधः ।
पीवरांस मांसलस्कन्धम् । तं चारभटम् । द्विपुरुषोच्छ्रितं पुरुषद्वयप्रमाणो-
चम् । अवड्डत्योड्डीय । सैकतं सिकतामयम् । अस्पष्टपादन्यासया न स्पष्टः
पादन्यासश्चरणपातो यस्यामिति । तमालवीथ्या तमालपङ्ख्या अवाचोच्चि-
तेष्टका उच्चनीचबद्धेष्टकाः । तुमुलो व्याकुलरवः । 'तुमुलो व्याकुलरवः' इति
महीपः । प्रस्तरः पाषाणः । 'पाषाणप्रस्तरप्रावोपलाइमानः शिला दृषत्' इत्यमरः ॥
अथेति । गलति । गच्छतीत्यर्थः । वर्षवरः । 'षण्ढो वर्षवरः' इत्यमरः । महा-
भूषणा ।
BYM
विशेषः । 'उत्कोशकुररौ समौ' इत्यमरः । अरूकर्तु छेत्तुम् । विचेतीकुर्वन् । 'अरुर्मन-
चक्षुः - (५/४/५१) इति सलोपः । नालीजङ्घम् । अन्विति शेषः । सैकतास्पष्टपादस्य
लघुदीपिका ।
मैनश्चक्षुश्चेतः -' (५॥४/५१ ) इत्यादिना सकारलोपः । 'भटश्चारभटो मतः' इति
हलायुधः । प्रतिमुक्तं संबद्धम्। 'आमुक्तं प्रतिमुक्तं च पिनद्धं चापिनद्धवत्' । प्रस्तरः
शिला । 'पाषाणप्रस्तरभावोपलाश्मानः' । 'षण्ढो वर्षवरः समौ' । 'निर्वेशो भृति-
दशकुमारचरितम् ।
[ अष्टमः
कस्यापि चारभटस्य पीवरांसबाहुशिखरमाक्रम्य, तावतैव तं
विचेतीकुर्वन्, आकुलं च लोकमुच्चक्षुकुर्वन्, द्विपुरुषोच्छ्रितं प्राकार-
मत्यलयम् । अवडत्य चोपवने 'मदनुपातिनामेष पन्था दृश्यते'
इति ब्रुवाण एव नालीजङ्घसमीकृतसैकतास्पष्टपादन्यासया तमा-
लवीथ्या चानुप्राकारं प्राचा प्रतिप्रधावितः; पुनरवाचोच्चितेष्टकचि-
तत्वादलक्ष्यपातेन प्रद्रुत्य लङ्घितप्राकार प्रखातवलयः तस्यां
शून्यमठिकायां तूर्णमेव प्रविश्य, प्रतिमुक्तपूर्ववेषः सह कुमारेण
मत्कर्मतुमुलराजद्वारिदुःखलब्धवर्त्मा श्मशानोद्देशमभ्यगाम् । ।
प्रागेव तस्मिन्दुर्गागृहे प्रतिमाधिष्ठान एव मया कृतं भन्नपार्श्वस्थैर्य-
स्थूलप्रस्तर स्थगितबाह्यद्वारं बिलम् ।
अथ गलति मध्यरात्रे वर्षवरोपनीतमहार्हरत्नभूषणपट्टनिव-
सनौ तद्विलमावां प्रविश्य तूष्णीमतिष्ठाव । देवी तु पूर्वेधुरेव यथार्ह-
मग्निसंस्कार मालवाय दत्त्वा प्रचण्डवर्मणे, चण्डवर्मणे च तामव-
स्थामश्मकेन्द्रोपधिकृतामेव संदिश्य, उत्तरेयुः प्रत्युषस्येव पूर्वसं-
पदचन्द्रिका
कुररपातः । 'उत्क्रोशकुररौ समौ' इत्यमरः । चापः । प्रसारितबाहुद्वयप्रमाणं चाप
इत्युच्यते । भाषया 'वांव' इति प्रसिद्धिः । 'विंशतिचाप' इति पाठो मुख्यः ।
मात्रं मच्छरीरम् । उत्कर्तु नोटितुम् । उद्यतासेरूवकृतखड्गस्य । चारभ-
टस्य चारश्चासौ भटश्चेति व्युत्पत्तिः । 'भटश्चारभटो मतः' इति हलायुधः ।
पीवरांस मांसलस्कन्धम् । तं चारभटम् । द्विपुरुषोच्छ्रितं पुरुषद्वयप्रमाणो-
चम् । अवड्डत्योड्डीय । सैकतं सिकतामयम् । अस्पष्टपादन्यासया न स्पष्टः
पादन्यासश्चरणपातो यस्यामिति । तमालवीथ्या तमालपङ्ख्या अवाचोच्चि-
तेष्टका उच्चनीचबद्धेष्टकाः । तुमुलो व्याकुलरवः । 'तुमुलो व्याकुलरवः' इति
महीपः । प्रस्तरः पाषाणः । 'पाषाणप्रस्तरप्रावोपलाइमानः शिला दृषत्' इत्यमरः ॥
अथेति । गलति । गच्छतीत्यर्थः । वर्षवरः । 'षण्ढो वर्षवरः' इत्यमरः । महा-
भूषणा ।
BYM
विशेषः । 'उत्कोशकुररौ समौ' इत्यमरः । अरूकर्तु छेत्तुम् । विचेतीकुर्वन् । 'अरुर्मन-
चक्षुः - (५/४/५१) इति सलोपः । नालीजङ्घम् । अन्विति शेषः । सैकतास्पष्टपादस्य
लघुदीपिका ।
मैनश्चक्षुश्चेतः -' (५॥४/५१ ) इत्यादिना सकारलोपः । 'भटश्चारभटो मतः' इति
हलायुधः । प्रतिमुक्तं संबद्धम्। 'आमुक्तं प्रतिमुक्तं च पिनद्धं चापिनद्धवत्' । प्रस्तरः
शिला । 'पाषाणप्रस्तरभावोपलाश्मानः' । 'षण्ढो वर्षवरः समौ' । 'निर्वेशो भृति-