2023-08-25 07:49:17 by Lakshmainarayana achar

This page has been fully proofread once and needs a second look.

J
 
उच्छ्वासः ] पदचन्द्रिका-भूषणा- लघुदीपिकासहितम् । २६९
संकेतेषु प्रागुपनिलीय पश्चादभिद्रुत्या कीर्तनीयैः प्रमापणैः, उपप्र-

लोभ्य विबिलप्रवेशेषु निधानखननेषु मन्त्रसाधनेषु च विघ्नव्याज-

साध्यैर्व्यापादनैः, मत्तगजाधिरोहणाय प्रेर्य प्रे[^१]प्रत्यपायनिवर्तनैः,

व्यालहस्तिनं कोपयित्वा लक्ष्यीकृतमुख्यमण्डले [^२]ष्वक्रमपणैः, दाया-
द्यर्थे विवदमानानुपांशु हत्वा प्रतिपक्षेष्वयशःपातनैः, सामन्तपुर-
जनपदेष्वयथावृत्तानप्रकाशमभिप्रहृत्य तद्वैरिनामघोषणैः, [^३]योग्या-
ङ्गनाभिरहर्निशमभिरमय्य राजयक्ष्मोत्पादनैः, वस्त्राभरणमाल्या-
ङ्गरागादिषु रसविधानकौशलैः, चिकित्सामुखेनामयोपबर्हणैर-
न्यैश्चाभ्युपायैरश्म केन्द्रप्रयुक्तास्ती- क्ष्णरसेन्द्रादयः प्रक्षपितप्रवीरमन-
न्तवर्मकटकं जर्जरमकुर्वन् ।
 

अथ वसन्तभानुर्भानुवर्माणं नाम वानवास्यं प्रोत्साह्यानन्त-

वर्मणा व्यग्राहयत् । तत्परामृष्टराष्ट्रपर्यन्तश्चानन्तवर्मा तमभियोक्तुं

बलसमुत्थानमकरोत् । सर्वसामन्तेभ्यश्चाश्मकेन्द्रः प्रागुपेत्यास्य

प्रियतरोऽभूत् । अपरेऽपि सामन्ताः समगंसत । गत्वा चाभ्यर्णे

नर्मदारोधसि न्यविशन् । तस्मिंश्चावसरे महासामन्तस्य कुन्तल-

 
पदचन्द्रिका ।
 

 
मम् । उपनिलीय । लीनतां प्रापय्येत्यर्थः । प्रमापणैः ।
निवर्तनौहँर्हिंसोत्पादनैः ।
व्यालहस्तिनं दुष्टदन्तिनम् । 'व्यालो दुष्टगजः प्रोक्तः' इति हलायुधः । अक्रमप-
गैरक
णैरक्रमग्लहै: । 'पणो वराटमाने स्यान्मूल्ये कार्षापणे ग्लहे' इति विश्वः । उपांशु
रहसि । घोषणैर्डिण्डिमैः । अहर्निशं रात्रिंदिवम् । राजयक्ष्मा रोगविशेषः ।

रसविधानम् 'रसाधानं विषाधानं तीक्ष्णा मर्मणि घातकाः' इति वैजयन्ती ।
आमयो रोगः । उपबर्हणं वर्धनम् ॥
 

अथेति । वानवास्यम् 'वानवास्यो वनप्रभुः' इति । प्रोत्साह्य । आनन्द्येत्यर्थः ।
अभियोक्तुं पराभवितुम् । समगंसत 'गम्ऌ गतौ समुपसर्गः । लुङ् । 'समो
गम्यृच्छिभ्याम्' (१।३।२९) इत्यात्मनेपदम् । मिलिता इत्यर्थः । अभ्यर्णे समीपे ।

 
भूषणा ।
 

 
विच्छन्ना अनुयातारो येषां तत्त्वेनैकीकृतानामेकाकीकृतानाम् । भर्तृभयमपहृत्य
दूरीकृत्य । तत्साहसं जारसाहसम् । प्रमापणैर्मारणैः । अमर्षणैः प्रेरणैः । तत्प-
रामृष्टो वानवास्यपरामृष्टो राष्ट्रप्रान्तभावो यस्य सः । व्यतिषक्तं कार्यान्ते व्या-

 
लघुदीपिका ।
 

 
शतात्परं सहस्राधिगावतत्पुरुषायिता' इति वैजयन्ती मध्येऽयनमिति मार्ग-
मध्य इत्यर्थः । 'अयनं वर्त्ममार्गाध्वपन्थानः' । प्रमापणैर्हिहिंसनैः । प्रत्यपायनिवर्त-
पाठा० -

 
[^
]G. 'प्रत्यवायनिर्वर्तनै:'.
[^
]G. 'अपक्रमणैः', 'अमर्षणैः'.
[^
]G. योगा-
ङ्गानाभि:'.
[^
]G. 'उपबृंहणैः .
 
M