2023-08-23 11:15:38 by Lakshmainarayana achar

This page has been fully proofread once and needs a second look.

२५४
 
दशकुमारचरितम् ।
 
[अष्टमः
 
नदीष्णः कलासु, नेदिष्ठो धर्मार्थसंहितासु, स्वल्पेऽपि सुकृते

सुतरां प्रत्युपकर्ता, [^१]प्रत्यवेक्षिता कोशवाहनयोः, यत्नेन परीक्षिता

सर्वाध्यक्षाणाम्, उत्साहयिता कृतकर्मणामनुरूपैर्दानमानैः, सद्यः

प्रतिकर्ता दैवमानुषीणामापदाम्, षाड्डुण्योपयोगनिपुणः, मनुमा-

र्गेण प्रणेता चातुर्वर्ण्यस्य, पुण्यश्लोकः, पुण्यवर्मा नामासीत् । स

पुण्यैः कर्मभिः प्राण्य पुरुषायुषम्, पुनरपुण्येन प्रजानामगण्यता-

मरेषु । तदनन्तरमनन्तवर्मा नाम तदायतिरवनिमध्यतिष्ठत् । स

सर्वगुणैः समृद्धोऽपि दैवाद्दण्डनीत्यां नात्यादृतोऽभूत् । तमेकदा

 
पदचन्द्रिका ।
 

 
सर्गे कप्रत्ययः । 'निनदीभ्यां स्नातेः कौशले' (८।३८९) इति मूर्धन्यादेशः । नेदिष्ठो
निकटवर्ती । 'अन्तिकबाढयोर्नेदसाधौ' (५६३) इति साधु । प्रत्यवेक्षा गवेषणम् ।
कोशो भाण्डागारम् । वाहनान्यश्वादीनि । प्रतिकर्ता प्रतीकारकर्ता । षाड्गुण्यं षड्गुणाः ।

चातुर्वर्ण्यादिपाठात्खास्वार्थे व्ष्यञ्प्रत्ययः । 'संधिर्ना विग्रहो यानमासनं द्वैधमाश्रयः ।
षड्गुणाः शक्तयस्तिस्रः प्रभावोत्साहमन्त्रजाः' इत्यमरः । चतुर्वर्णा एव चातुर्वर्ण्यम् ।
पुण्यश्लोकः पवित्रकीर्तिः । 'पद्ये यशसि च श्लोकः' इत्यमरः । पुण्यवर्मेति नाम
राजा । स इति । प्राण्य । जीवित्वेत्यर्थः । पुरुषायुषं पूर्णमायुः । अपुण्येन ।

पापेनेत्यर्थः । अगण्यत । 'गण संख्याने' । अमरेषु देवेषु । तदनन्तरम् ।
पुण्यवर्मोत्तरमित्यर्थः । अनन्तवर्मेति । तदायतिस्तस्मात्पुण्यवर्मण आयतिः
प्रभावो यस्येति स तथा । 'स्यात्प्रभावेऽपि चायतिः' इत्यमरः । दैवाददृष्टात् । दण्ड-
,
 
-
 

 
भूषणा ।
 

 
कौशले इति मूर्धन्यादेशः नेदिष्ठः । 'नेदिष्ठमन्तिकतमम्' इत्यमरः । प्रत्यवसितो-
पभोक्ता । षाड्डुगुण्यं षड्गुणाः । चातुर्वर्ण्यादिपाठात्स्वार्थे व्ष्यञ् । गुणाः संध्यादयः ।
'संधिर्ना विग्रहो यानमासनं द्वैधमाश्रयः । षड्गुणाः शक्तयस्तिस्रः प्रभावोत्साहम-

न्
त्रजाः ॥' इत्यमरः । चतुर्वर्णा एव चातुर्वर्ण्यम् । पुण्यश्लोकः पुण्ययशाः । 'पद्ये
यशसि च श्लोकः' इत्यमरः । अतिसत्त्व इत्यादिनयवर्णने कामन्दक:- न्यायेनार्ज-
नमर्थस्य वर्धनं रक्षणं तथा । सत्पात्रप्रतिपत्तिश्च राजवृत्तं चतुर्विधम् ॥ नयविक्र
मसंपन्नः सूत्थानश्चिन्तयेच्छ्रियम् । नयस्य विनयो मूलं विनयः शास्त्रनिश्चयः ॥

शास्त्रं प्रज्ञा धृतिर्दाक्ष्यं प्रागल्भ्यं धारयिष्णुता । उत्साहो वाग्मिता दार्ढ्यमापत्क्लेश-

 
लघुदीपिका ।
 
M
 

 
इति मूर्धन्यः । षाड्डुगुण्यं षब्रुड्गुणाः । चातुर्वर्ण्यादिपाठात् खास्वार्थे ष्यन्ञ्प्रत्ययः ।
'संधिर्ना विग्रहो यानमासनं द्वैधमाश्रयः । षड्गुणाः शक्तयस्तिस्रः प्रभावो-
त्साहमन्त्रजाः' । चतुर्वर्णा एव चातुर्वर्ण्यम् । पुण्यश्लोकः पुण्ययशाः । 'पद्ये
 
C
 
पाठा०-

 
[^
]G. 'प्रत्यवसिता',