2023-06-11 14:16:10 by Lakshmainarayana achar
This page has been fully proofread once and needs a second look.
पादयुगलेन च मयोत्थाप्यमान एव पातिताधोरणपृथुलोरःस्थल-
परिणतः पुरीतल्लतापरीतदन्तकाण्डः स रक्षिकबलमक्षिणोत् ।
अध्वंसयाव चामुनैवार्थपतिभवनम् । अपवाह्य च क्वचन जीर्णो-
द्याने शाखाग्राहिकया चावातराव । स्वगृहगतौ च स्नातौ शय-
नमध्यशिश्रियाव ।
तावदेवोदगादुदधेरुदयाचलेन्द्रपद्मरागशृङ्गकल्पं कल्पद्रुमहेम-
पल्लवापीडपाटलं पतङ्गमण्डलम् । उत्थाय च धौतवक्त्रौ प्रगेत-
नानि मङ्गलान्यनुष्ठायास्मत्कर्मतुमुलं पुरमनुविचरन्तावशृणुव वर-
वधूगृहेषु कोलाहलम् । अथार्थैरर्थपतिः कुबेरदत्तमाश्वास्य कुल-
पदचन्द्रिका ।
इति वैजयन्ती । भाषया 'किलावा' इति प्रसिद्धम् । प्रोतं प्रवेशितम् । पातितो य आधोरणो हस्तिपकस्तस्य पृथुलं विशालं यदुरःस्थलं तत्र परिणतो दन्तेन तिर्यक्प्रहारी । 'तिर्यग्दन्तप्रहारस्तु गजः परिणतो मतः' इति हलायुधः । पुरीतत् लतान्त्रवल्ली। 'अन्त्रं पुरीतत्' इत्यमरः । परीतं दन्तकाण्डं यस्येति । तथा अक्षिणोत्
क्षपितवान् । अमुनैव गजेनैव । अपवाह्य नीलात्वा । शाखाग्राहित्कया । शाखां गृहीत्वेत्यर्थः । अवातराव उत्तीर्णाविति । अध्यशिश्रियाव अधिष्ठितवन्तौ
तावदिति । पद्मरागो रक्तमणिस्तस्य शृङ्खं शिखरं तत्कल्पं तत ईषन्न्यूनम् । कल्पद्रुमस्य हेमपल्लवाः सुवर्णपल्लवास्तेषामापीड: समूहः । 'आपीड: शेखरे व्राते' इति वैजयन्ती । पाटलमनेकवर्णम् । 'श्वेतरक्तस्तु पाटलः' इत्यमरः । पतङ्गमण्डलं सूर्यबिम्बम् । 'पतङ्गौ पक्षिसूर्यौ च' इत्यमरः । प्रगेतनानि प्रातः कालोचितानि 'तुमुलो व्याकुलरवः' इति हैमः । अथेति । अर्थपतिर्वरः । अथैर्द्रव्यैः । कुबेरदत्तं कन्या-
भूषणा ।
वैजयन्ती । 'कुलकुक्षि - ' ( ४।२।९६ ) इति ढकञ् । परिणतो दन्तेन तिर्यक्प्रहारी । 'तिर्यग्दन्तप्रहारस्तु गजः परिणतो मतः' इति हलायुधः । पतिताधोरणेति । पतितः समीपभूमौ सुप्तः । तदीयोरःस्थले परिणतः । उर:स्थलकर्मकतिर्यग्दन्तप्रहारवानित्यर्थः । पुरीतदन्त्रम् । 'अन्त्रं पुरीतत्' इत्यमरः । भवनं वस्त्रकटादिनिर्मितं न तु पाषाणनिर्मितम् । तस्य तदानीमेवान्यदेशादागन्तुकतया
तस्यासंभवादन्याय्यत्वाच्च । शाखाग्राहिकया शाखाग्रहणेन । धात्वर्थनिर्देशे ण्वुल् । आपीड: समूहः । 'आपीड : शेखरे व्राते' इत्यमरः । प्रगेतनानि प्रातः-
लघुदीपिका ।
मित्यपि ' इति वैजयन्ती । परिणतो दन्तेन तिर्यक्प्रहारी । 'तिर्यग्दन्तप्रहारस्तु गजः परिणतो मतः' इति हलायुधः । 'अन्त्रं पुरीतत्' । ग्रहिकाया । ग्रहणेन । आपीड: समूहः । 'आपीड: शेखरे व्राते' इति वैजयन्ती । प्रगेतनानि प्रातःकरणीयानि
[^१]G. 'पतिताधोरण'.
परिणतः पुरीतल्लतापरीतदन्तकाण्डः स रक्षिकबलमक्षिणोत् ।
अध्वंसयाव चामुनैवार्थपतिभवनम् । अपवाह्य च क्वचन जीर्णो-
द्याने शाखाग्राहिकया चावातराव । स्वगृहगतौ च स्नातौ शय-
नमध्यशिश्रियाव ।
तावदेवोदगादुदधेरुदयाचलेन्द्रपद्मरागशृङ्गकल्पं कल्पद्रुमहेम-
पल्लवापीडपाटलं पतङ्गमण्डलम् । उत्थाय च धौतवक्त्रौ प्रगेत-
नानि मङ्गलान्यनुष्ठायास्मत्कर्मतुमुलं पुरमनुविचरन्तावशृणुव वर-
वधूगृहेषु कोलाहलम् । अथार्थैरर्थपतिः कुबेरदत्तमाश्वास्य कुल-
पदचन्द्रिका ।
इति वैजयन्ती । भाषया 'किलावा' इति प्रसिद्धम् । प्रोतं प्रवेशितम् । पातितो य आधोरणो हस्तिपकस्तस्य पृथुलं विशालं यदुरःस्थलं तत्र परिणतो दन्तेन तिर्यक्प्रहारी । 'तिर्यग्दन्तप्रहारस्तु गजः परिणतो मतः' इति हलायुधः । पुरीतत् लतान्त्रवल्ली। 'अन्त्रं पुरीतत्' इत्यमरः । परीतं दन्तकाण्डं यस्येति । तथा अक्षिणोत्
क्षपितवान् । अमुनैव गजेनैव । अपवाह्य नी
तावदिति । पद्मरागो रक्तमणिस्तस्य शृङ्खं शिखरं तत्कल्पं तत ईषन्न्यूनम् । कल्पद्रुमस्य हेमपल्लवाः सुवर्णपल्लवास्तेषामापीड: समूहः । 'आपीड: शेखरे व्राते' इति वैजयन्ती । पाटलमनेकवर्णम् । 'श्वेतरक्तस्तु पाटलः' इत्यमरः । पतङ्गमण्डलं सूर्यबिम्बम् । 'पतङ्गौ पक्षिसूर्यौ च' इत्यमरः । प्रगेतनानि प्रातः कालोचितानि 'तुमुलो व्याकुलरवः' इति हैमः । अथेति । अर्थपतिर्वरः । अथैर्द्रव्यैः । कुबेरदत्तं कन्या-
भूषणा ।
वैजयन्ती । 'कुलकुक्षि - ' ( ४।२।९६ ) इति ढकञ् । परिणतो दन्तेन तिर्यक्प्रहारी । 'तिर्यग्दन्तप्रहारस्तु गजः परिणतो मतः' इति हलायुधः । पतिताधोरणेति । पतितः समीपभूमौ सुप्तः । तदीयोरःस्थले परिणतः । उर:स्थलकर्मकतिर्यग्दन्तप्रहारवानित्यर्थः । पुरीतदन्त्रम् । 'अन्त्रं पुरीतत्' इत्यमरः । भवनं वस्त्रकटादिनिर्मितं न तु पाषाणनिर्मितम् । तस्य तदानीमेवान्यदेशादागन्तुकतया
लघुदीपिका ।
मित्यपि ' इति वैजयन्ती । परिणतो दन्तेन तिर्यक्प्रहारी । 'तिर्यग्दन्तप्रहारस्तु गजः परिणतो मतः' इति हलायुधः । 'अन्त्रं पुरीतत्' । ग्रहिकाया । ग्रहणेन । आपीड: समूहः । 'आपीड: शेखरे व्राते' इति वैजयन्ती । प्रगेतनानि प्रातःकरणीयानि
[^१]G. 'पतिताधोरण'.