This page has been fully proofread once and needs a second look.

पद्याङ्क ३ व्याख्या ]
 
मेद
पाटेश्वर कुम्भकर्ण-कृत-वृत्तिसमेतम्
 
[ २१
 
पातयति ।
तयति । अत्रापि च साऽपि तच्चरणक्षालनं करोति । अनु चं, नूनं निश्चितं

नूपुरेण श्रपि या शोभा न जाता, अनु च, नखानां ज्योत्स्नया च शोभा न

जाता नोत्पन्ना। किंविशिष्टेन त्रयेण, ग्लपितशशिरुचा, ग्लपिता ग्लानिनिं प्रापितां
ता
शशिनो रुक् कान्तिर्यया येनं यथान यया च, शुभ्रत्वादेतत्त्रयस्यापि विशेषणम् । भिन्न-

लिङ्ग विशेषात् श्लेषोऽपि अद्भुतता च । एतदुक्तं भवति, तदानीं कृष्णेनाऽपि

महिषेण चरणांणाग्रलग्नेन या शोभा जाता सा अत्युज्ज्वलेनापि तत्त्रयेण न

जातेत्यर्थः । एकेनापि कृतं कथं हेतुत्रयमुपात्तं, तद्विवरणं पूर्वं पीडनसमये पाद-

तले लग्नः ततोऽतिरभसतो निरसनायोत्पातितो नूपुरदेशमागतः पश्चात्पतन्न-

खाग्रलग्नः । एवं च स्थानत्रयसंस्पर्शाद्धेतुत्रयस्य साधकतेति ।
 
,
 

 
अत्र
न जाता इत्यस्य पदस्य एकत्रस्थस्यैव समस्तवाक्यदीपनात् दीपनकम् ।

अलक्तकमिवेत्यत्रोपमा । अत्रोत्साहस्थायिभावाद्वारे प्रस्तुते रतेरुद्दीपनेन

शृङ्गारस्य परितोषं नीतत्वादनौचित्यमिव प्रतिभाति । प्रकरणवर्तिनोचित्यमिव प्रतिभाति । प्रकरणवतिनो वीरस्य

शृङ्गारेण न्यग्भावं गमितस्य प्रधानरससम्बन्धनानि ( दि) कमनोनौचित्यमेव,

तदुक्तमानन्दवर्द्धनेन
 
Y
 
--
 
विरोधी वाऽविरोधी वा रसोऽङ्गिनि रसान्तरे ।
 

परितोषं न नेतव्यस्तेन स्यादविरोधिता ॥ इति
 
2
 
>
 
:
 
,
 
तदेवाऽत्र वैपरीत्येनोपलभ्यते । मुख्यो वीरो रसः । प्राप्तिपर्यन्तव्याप्तिशायी

जाह्नव्येत्यादिशृङ्गाररसपोषेण विरसतां नीतः । अवरुद्धोऽपि परपुष्टो विरुद्धंता-

मावहति । विरुद्धवर्णनोदिते नानह्यनौचित्येन स्थायी कुञ्जर इव स्वभ्रपातितः

पुनरुत्थातुतुं नोत्सहते इति, अलमिति विस्तरेण । अत्रार्थे महिम्नः सम्मतिः-
नो
-
 
अनौ
चित्यादृते नान्यद्रसभङ्गस्य कारणम् ।
 

प्र[9a]ह्वौचित्यबन्धस्तु रसस्योपनिषत्परे ॥ इति,
 
Y
 
Y
 
नयां

 
अनया
दिशा रससङ्करभेदप्रपञ्चौचित्यं विपश्चिद्भिः स्वयं विचार्यम् ॥३॥

 
सं० व्या प्रा०--आर्या देवी जयति, किकिं कुर्व्वती क्षिपन्ती, केकं महिषं, कमिव नव-

मि श्रव अलक्तकं, किकिं कृत्वा पीडयित्वा पादेन क्षिपन्त्यपि पादेनैव अत एव एवकारो-

ऽत्र युक्तः, किकिं रूपं असुरसादाननिः कार्यं, प्रसवो रसस्तस्यादानं ग्रहणं तेन

निःकार्यं निःप्रयोजनं एतदुक्तं भवति यथा अलक्तकं पीडयित्वा रसमादाय कश्चित्

क्षिपति एवं देवी रसभूतान् प्राणान् गृहीत्वा महिषं क्षिपन्ती, पुनरपि किकिं कुर्व्वाणा
 
>
 

आर्या
जयति श्रादधाना धारयन्ती तां शोभां पीडयित्वा अलक्तकाद् रसादाने या

रक्तत्त्वलक्षणा भवति किन्तु अलक्तकरसेन कृत्रिमा शोभा इयं तु स्वाभाविकी

चरणस्य, अत एव जाह्नव्येत्यादि
- -जाह्नव्या गङ्गया अरुणत्वलक्षणा शोभा न
 
W