2023-02-26 09:30:13 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
✓
नत्वात् तस्य चान्यथानुपपत्तेः प्रत्यभिज्ञानस्य च ज्वालादिवदन्यथाप्युपपत्तेः ।
तीव्रत्वादिधर्माणामेवोत्पादो न गकारस्येति चेत्, न, युगपदनेकपुरुषोच्चारणे
तारतरत्वादिविरुद्धधर्मानुपपत्तिप्रसङ्गात् ।
अथैषां व्यञ्जकधर्मत्वं तदप्यसङ्गतं, शब्दधर्मत्वेन प्रतिभासनात् । 'तिक्तो
गु
परापरभावानुपपत्तिर्बा
नियमानभ्युपगमात् । तथैषां व्यञ्जकवायुधर्मत्वे कर्णाभ्यर्णकृतहस्तस्य हस्तेना-
प्युपलम्भप्रसङ्गः, तदेवं स्थितमेतदुच्चरितप्रध्वंसिनः शब्दा इति ।
+
ननु
वा परस्परान्वितं स्वार्थं बोधयन्ति । अत्र केचिदाचक्षते व्युत्पत्त्यनुसारेण पदा-
नामर्थप्रतिपादकत्वम् । व्युत्पत्तिस्तु 'गामानय' इत्यादिषु क्रियान्वितस्वार्थप्रतिपाद
कतायां च क्रियायां न स्वरूपमात्र इति परस्परान्वितमेव स्वार्
तीति । अत्रोच्यते
इति पदं व्यर्थं स्यात् । (
ऽऽनयनान्वितस्वार्थोऽभिधीयत इति न व्यर्थमाऩयेति पदमिति चेत्, तर्हि
इति पदं घटान्वितस्वार्थमभिदधानं अनन्विताभिधानं प्रसक्तम् । न चानयेति
पदेनापि पूर्वपदाभिहितार्थान्वितः स्वार्थोऽभिधीयत इति वाच्यं, इतरेतराश्रय-
प्रसङ्गात् ।
स्वार्थमभिदधतीति नेतरेतराश्रयः । तदुक्तम्
.
पदं जातं श्रुतं सर्वं स्मारितार्थविधायकम् ।
न्यायसम्पादितव्यक्तिः पश्चाद्वाक्यार्थबोधकम् ॥
तदपि वार्त्तस्मरणस्याऽनुभवानुभवानुसारित्वेनाऽन्वितार्थस्मरणदर्शनात् ।
कण्ठ्यादेः शब्दस्याऽवयव्यतिरेकाभ्यां कम्बुग्रीवाद्याका
न क्रियाकारणादिषु तेषां प्रत्येकं व्यभिचारात् । तेनाध्यमव्यभिचरितं साहचर्
पृथु
शब्दस्य येनाऽर्थेना
अनन्विताभिधानपक्षेऽपि समानं न च स्मरणमनुमानवत्साहचर्यनियममपेक्षते ।
साहचर्य
न्नियमेन पृथु
ये तु पदैरभिहिता: पदार्थ