2023-02-24 17:17:43 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
५०-५१ व्या ] मेदपाटेश्वर-कुम्भकर्ण-कृत-वृत्तिसमेतम्
[ ६७
}
कुं० वृ० – देवी वः पायात्, किं कृत्वा स्मित्वा, कथंभूता उच्चहासां इव,
क्व सति मरुतां देवानां निकायो यस्य स तस्मिन्; केषु सत्सु ककुपकुञ्जरेषु
महिषस्य श्रुतिकुहरपुटं विशत्सु सत्सु, ककुप्सु कुञ्जराः तेषां श्रुतिकुहरं विवरं तस्य
पुट; कस्माद्विशत्सु कुञ्जीत्सुक्यात् कुञ्जोत्कण्ठया; अन्यच्च स्मरमुषि स्मरहरे
द्राक् शी (33a) नं पृष्ठाधिरूढे सति, पृष्ठं प्रारूढ : पृष्ठाधिरूढः किं विशिष्टस्य
महिषस्य संहृतासो:, संहृता प्रसवो यस्य स तस्य, किंभूतस्य दशन रुचिकृताकाण्ड-
कैलासभासः, दशनानां दन्तानां रुचिः कान्ति: तया कृता [प्रकाण्डे] अप्रस्तावे
अनवसर कैलासस्य भास इव भासो यस्य स तथा तस्य ॥ ५०॥
"
"
सं० व्या० ५०. तुङ्गा इति ॥ देवी भगवती [ वो युष्मान् ] पायात् रक्षतु,
किंभूता उच्चहासेव, उच्चो हासो यस्याः सा उच्चहासा, क्व सति स्मरमुषि शङ्करे
पृष्ठाधिरूढ़े सति, कस्य महिषस्य, किविशिष्ट [स्य ] संहृतासो: [संहृता] प्रसवः
प्राणाः यस्य सः संहृतासुः तस्य पुनरपि किंविशिष्टस्य दशनरुचिकृताकाण्ड-
कैलासभासः, प्रकाण्डे प्रस्तावे कैलास: तस्य भा: शोभा : प्रकाण्डकैलासभाः,
दशनरुचिभिः कृता प्रकाण्डकैलासभाः यस्य दशनरुचिकृताकाण्डकैलासभास्तस्य
दशनरुचिकृताकाण्डकैलासभासः, अत एव स्मरमुषि पृष्ठाषिरूढे इत्युक्त, कि
कृत्वा, दशनरुचिभिः कृताऽकाण्ड (कैलास ) शोभा महिषस्येति, स्मित्वा ईषद्ध सित्वा,
क्व सति स्मित्वा मरुतां देवानां निकाय सङ्घ प्रेतकाये परे (त) शरीरे शृङ्गयोरग्र-
भूमीः तुङ्गा उच्चाः सृतवन्ति, कुञ्जौत्सुक्यं कुञ्जीत्सुक्यः, श्रुतिः कर्णः तस्य कुहर
श्रुतिकुहरं तदेव पुट: पुटक: श्रुतिकुहरपुटः, वव ककुप्सु कुञ्जराः ककुकुज्जरा:
दिग्गजा इत्यर्थः, कुञ्जौत्सुक्यात् गह्वरौत्सुक्यात् उत्सुकतया श्रुतिकुहरपुटं द्राक्
क्षिप्रं ककुकुञ्जरेषु विशत्सु सत्सु, स्मित्वैव इति] सम्बन्ध:, पर्वतस्य शृङ्गोऽय-
मिति तेनाभिप्रायेणे महिषस्य तुंङ्गाः शृङ्गा यत्र भूमी इत्याद्यभिहित मिति ॥ ५० ॥
पीवा पातालपङ कै: ' क्षयरय मिलितैकार्णवेच्छाऽवगाहो
:
१
दाहान्न`त्रत्रयाग्नेर्विलयनविगलच्छृङ्गशून्योत्तमाङ्गः।
कीडाकोडाभिशङ्कां विदधदपिहितव्योमसीमा महिम्ना
वी क्ष्य क्षुएगो ययारिस्तृणमिव महिषः सावताद म्बिका वः ॥५१॥
१. ज० का० कृत्वा पातालपङ्क
ज० का० क्षयरयमिलितै कारणवेच्छावगाह 'क्षयरयमिलितंरर्णवेच्छेति पाठोडपि
काव्यमालाप्रती पादटिप्पण्यां प्रदर्शितः ।
का०कालिकेत्यप्यतिरिक्तः पाठः ।
●
[ ६७
}
कुं० वृ० – देवी वः पायात्, किं कृत्वा स्मित्वा, कथंभूता उच्चहासां इव,
क्व सति मरुतां देवानां निकायो यस्य स तस्मिन्; केषु सत्सु ककुपकुञ्जरेषु
महिषस्य श्रुतिकुहरपुटं विशत्सु सत्सु, ककुप्सु कुञ्जराः तेषां श्रुतिकुहरं विवरं तस्य
पुट; कस्माद्विशत्सु कुञ्जीत्सुक्यात् कुञ्जोत्कण्ठया; अन्यच्च स्मरमुषि स्मरहरे
द्राक् शी (33a) नं पृष्ठाधिरूढे सति, पृष्ठं प्रारूढ : पृष्ठाधिरूढः किं विशिष्टस्य
महिषस्य संहृतासो:, संहृता प्रसवो यस्य स तस्य, किंभूतस्य दशन रुचिकृताकाण्ड-
कैलासभासः, दशनानां दन्तानां रुचिः कान्ति: तया कृता [प्रकाण्डे] अप्रस्तावे
अनवसर कैलासस्य भास इव भासो यस्य स तथा तस्य ॥ ५०॥
"
"
सं० व्या० ५०. तुङ्गा इति ॥ देवी भगवती [ वो युष्मान् ] पायात् रक्षतु,
किंभूता उच्चहासेव, उच्चो हासो यस्याः सा उच्चहासा, क्व सति स्मरमुषि शङ्करे
पृष्ठाधिरूढ़े सति, कस्य महिषस्य, किविशिष्ट [स्य ] संहृतासो: [संहृता] प्रसवः
प्राणाः यस्य सः संहृतासुः तस्य पुनरपि किंविशिष्टस्य दशनरुचिकृताकाण्ड-
कैलासभासः, प्रकाण्डे प्रस्तावे कैलास: तस्य भा: शोभा : प्रकाण्डकैलासभाः,
दशनरुचिभिः कृता प्रकाण्डकैलासभाः यस्य दशनरुचिकृताकाण्डकैलासभास्तस्य
दशनरुचिकृताकाण्डकैलासभासः, अत एव स्मरमुषि पृष्ठाषिरूढे इत्युक्त, कि
कृत्वा, दशनरुचिभिः कृताऽकाण्ड (कैलास ) शोभा महिषस्येति, स्मित्वा ईषद्ध सित्वा,
क्व सति स्मित्वा मरुतां देवानां निकाय सङ्घ प्रेतकाये परे (त) शरीरे शृङ्गयोरग्र-
भूमीः तुङ्गा उच्चाः सृतवन्ति, कुञ्जौत्सुक्यं कुञ्जीत्सुक्यः, श्रुतिः कर्णः तस्य कुहर
श्रुतिकुहरं तदेव पुट: पुटक: श्रुतिकुहरपुटः, वव ककुप्सु कुञ्जराः ककुकुज्जरा:
दिग्गजा इत्यर्थः, कुञ्जौत्सुक्यात् गह्वरौत्सुक्यात् उत्सुकतया श्रुतिकुहरपुटं द्राक्
क्षिप्रं ककुकुञ्जरेषु विशत्सु सत्सु, स्मित्वैव इति] सम्बन्ध:, पर्वतस्य शृङ्गोऽय-
मिति तेनाभिप्रायेणे महिषस्य तुंङ्गाः शृङ्गा यत्र भूमी इत्याद्यभिहित मिति ॥ ५० ॥
पीवा पातालपङ कै: ' क्षयरय मिलितैकार्णवेच्छाऽवगाहो
:
१
दाहान्न`त्रत्रयाग्नेर्विलयनविगलच्छृङ्गशून्योत्तमाङ्गः।
कीडाकोडाभिशङ्कां विदधदपिहितव्योमसीमा महिम्ना
वी क्ष्य क्षुएगो ययारिस्तृणमिव महिषः सावताद म्बिका वः ॥५१॥
१. ज० का० कृत्वा पातालपङ्क
ज० का० क्षयरयमिलितै कारणवेच्छावगाह 'क्षयरयमिलितंरर्णवेच्छेति पाठोडपि
काव्यमालाप्रती पादटिप्पण्यां प्रदर्शितः ।
का०कालिकेत्यप्यतिरिक्तः पाठः ।
●