2023-03-13 20:31:54 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
मेदपाटेश्वर-कुम्भकर्ण-कृत-वृत्ति समेतम्
[ २१
नूपुरेण अपि या शोभा न जाता, अनु च, नखानां ज्योत्स्नया च शोभा न
जाता नोत्पन्ना
शशिनो रुक् कान्तिर्यया येन यया च, शुभ्रत्वादेतत्त्रयस्यापि विशेषणम् । भिन्न-
लिङ्गविशेषात् श्लेषोऽपि
महिषेण चरणाग्रलग्नेन या शोभा जाता सा अत्युज्ज्वलेनापि तत्त्रयेण न
जातेत्यर्थः । एकेनापि कृतं कथं हेतुत्रयमुपात्तं, तद्विवरणं पूर्वं पीडनसमये पाद-
तले लग्नः ततोऽतिरभसतो निरसनायोत्पातितो नूपुरदेशमागतः
खाग्रलग्नः । एवं च स्थानत्रयसंस्पर्शाद्धेतुत्रयस्य साधकतेति ।
अत्र न जाता इत्यस्य पदस्य एकत्रस्थस्यैव समस्तवाक्यदीपनात् दीपनकम् ।
अलक्त
अलक्तकमिवेत्यत्रोपमा । अत्रोत्साहस्थायिभावाद्
शृङ्गारस्य परितोषं नीतत्वादनौचित्यमिव प्रतिभाति । प्रकरणवर्तिनो
शृङ्गारेण न्यग्भावं गमितस्य प्रधानरससम्बन्धनानि
तदुक्तमानन्दवर्द्धनेन-
विरोधी वाऽवि
परितोषं न नेतव्यस्तेन स्यादविरोधिता ॥ इति,
तदेवाऽत्र वैपरीत्येनोपलभ्यते । मुख्यो वीरो रसः । प्राप्तिपर्यन्त
जाह्नव्येत्यादिशृङ्गाररसपोषेण विरसतां नीतः
मावहति । विरुद्धवर्णनोदिते नह्यनौचित्येन स्थायी कुञ्जर इव स्वभ्रपातितः
पुनरुत्था
अनौचित्यादृते नान्यद्रसभङ्गस्य कारणम् ।
प्र[9a]
अनया दिशा रससङ्करभेदप्रपञ्चौचित्यं विपश्चिद्भिः स्वयं विचार्यम् ॥३॥
सं० व्या०
मिव अलक्तकं, किं कृत्वा पीडयित्वा पादेन क्षिपन्त्यपि पादेनैव अत एव एवकारो-
ऽत्र युक्तः,
निःकार्यं निःप्रयोजनं एतदुक्
क्षिपति एवं देवी रसभूतान् प्राणान् गृहीत्वा महिषं क्षिपन्ती, पुनरपि
आर्या जयति
रक्तत्त्वलक्षणा भवति किन्तु अलक्तकरसेन कृत्रिमा शोभा इयं तु स्वाभाविकी
चरणस्य, अत एव
thulakshm Research Acac