2023-03-13 20:20:49 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
मेदपाटेश्वर कुम्भकर्ण-कृत-वृत्तिसमेतम्
[e
श्रयो महिषो मया व्यापादितः, अतो निराश्रया त्वं विगतचलनं मा भांक्
त्यक्त्वा इतश्चल गच्छेति प्रति प्रतीकं योजनीयम् । अधर ! इयं का विधुरता,
'विधुश्च रश्च विधु
द्वयेनापि मृतस्य न भवितव्यमिति भावः । अस्य ! रागं क्षिप, मृतस्य हि
मुखं पाण्डु भवति । पाणे ! कलहश्रद्धया, कलं हन्तीति कलहं, शस्त्रं त
युद्धेऽभिमुखः शस्त्रहतो मोक्षं यातीति कृत्वा किं त्रिशूलं
पातेनैवाऽयं गतासुरिति । अथ त्रिशूलहतमहि
हे पाणे ! महिषवधसाधनं मद्धस्तस्थं त्रिशूलं कि कलयसि ? अनेन त्रिशूलेन
हतो महिष इति स पुमान् क्रूरया दृशा त्रिशूलं विलोकयामास । तं प्रत्याह-
यदाश्रयस्त्वं युद्ध
अस्य प्राणान् सुखेन हरिष्यामीति त्वं स्वप्रकृ
गतिसंख्ययोः' इति । "ये एव गत्यर्थास्ते एव ज्ञानार्थाः" इति ज्ञानार्
प्राणीति, प्राणित्वमात्रं विवक्षितं न विशिष्
वहारासाधारणकारणत्वविवक्षया यथाऽन्ये चक्षुराख्यादयो निपातितास्तथा
यथा द्वित्वैकत्वयोरिति वक्तव्ये द्वयेकयोर्द्विवचनैकवचने इत्युक्तम् । किं पुनरत्रा-
वधार्
अपि प्राणिनः स्युः । अयं चोत्पत्तेः प्रागपि प्राणसंयोगरहित इति तन्मारणमनुप-
पन्नमापद्येत । अथाऽयं प्राण्येव नेति प्राणसम्बन्धोऽवधार्य निषिध्येत, तदा किं
उत्पत्
प्र
अयोगं योगमपरैरत्यन्तायोगमेव वा ।
व्यवच्छिनत्ति धर्मस्य निपातो व्यतिरेककः ॥ इति,
न तावत्प्रथमः सत्कार्यवादिमते असदकरणादित्यादिहेतुभिः पूर्
तदुक्तम्
विधानं प्रतिषेधं च मुक्त्वा शब्दोऽस्ति नापरः ।
व्यवहारः स चासुत्सुनेति प्राप्ताऽत्र मूकता ॥ इति,
‘तस्मान्निपातानामनेकार्थत्वात् । एव शब्दोऽत्र मात्र
स्त्रीणां वामाक्षिप्राधान्यात् । अथ रोषामर्षादौ कटाक्षस्येदृक्साध्यत्वात् ।
त्रिनेत्राया जात्युपाधेर्भ्रू
मत्युक्तिकृत्त्वात् । 'मुष्याद् वः पापमं
युक्तः पाठः । अत्र च-
a
T
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy