2023-03-13 20:19:27 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
। ७
पदार्थानां शब्दप्रमाणान्तरभावे प्रत्यक्षावगतशब्द
प्रसङ्गः । तस्माद् व्यवस्थितमेतत्पदानि प्रत्येकमेकैकमर्थं प्रतिपादयन्ति सन्ति
वाक्यार्थे धियं जनयन्तीत्यलमतिप्रसङ्गेन ।
देव्या अंह्
न्येष्वाशास्येषु सकलपुमर्थहेतुभूतायाः पापापहते
मेवादौ प्रायुङ्क्त । तदुक्तम्
'निष्पापस्य मनुष्यस्य किं न सिध्यति भूतले ।' इति,
'आशिषि लि
इति आशीर्वचनमौचित्यमावहति । यतस्त्रिजगतामपि पापपरिपाकरूपस्य महिषस्य
व्यापादनाय शिरसि न्यस्तस्य तथोद्धारेण त्रिजगदानन्दकन्दस्य पादस्य भक्तपापा-
पहारित्वं युक्तमिति । तदुक्तम्
पूर्णार्थदातुः काव्यस्य सन्तोषितमनीषिणः ।
उचिताशीर्नृपस्येव भवत्यभ्युदयावहा ॥ इति,
कि
किं कुर्वन्, 'मरुदसुहृदसून् हरन्' मरुतो देवास्तेषां
असुहृत् अमित्र: "सुहृद्दु
त्रा
असुहृत्, मरुतामसुहृत् मरुदसुहृत् तस्य असवः प्राणाः मरुदसुहृदसवः तान्
मरुद
त्वादुचितम् । कथम्भू
'देव्या इति षष्
अ
ऽद्भुतं काव्यमुच्यते । तदुक्तम्
यत्र लिङ्गविभक्तीनां सति भेदे महत्यपि ।
दृश्यते शब्दसादृश्यमिदमद्भुतमुच्यते ॥
'देव्या' इति कर्त्तरि तृतीया । कथम्भूतया देव्या, 'अवयवान्' अर्थात् स्व-
कीयानेव भ्रू-अधरादीन् इति वक्ष्यमाणप्रकारेण प्रकृ
वस्थामापादयन्त्या, प्रापयन्त्येवेत्यत्र इवेन नित्यसमासः, 'पूर्वपदप्रकृतिस्वरत्वं
विभक्त्यलोपश्च' । किंविशिष्टान् अवयवान्, 'उद्यत्कोप
उद्यत्कोपस्तस्य केतुः चिह्नं सकोपभ्
केतुरिवेति
पिशुनो ग्रहो येषु इति नोक्
भांक्षी: विलासभङ्गं मा कार्षीः, भ्रूरिति, भ्राम्यतीति 'भ्रमि गमि' इत्
T
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy