This page has been fully proofread once and needs a second look.

१४२ ]
 
महाकविवाण-विरचितं चण्डीशतकम्
 
प्रयतमानस्य तस्य मूलमपि विनष्टं यतः स एव पादपद्मः प्राणहरो जात:; अत्र

रुद्राण्येति पदं हरनिन्दार्थं प्रवृत्ते तस्मिन् सकोपायां औचित्यमावहतीति श्रौचित्या-

लङ्कारः, स्थाणुः कीलको हरश्च तोयस्य स्थानमिति, अथवा तोयं स्थानमस्येति

बहुव्रीहिः; तथा तोयस्थानं पङ्कः पद्मश्चेति श्लेषालङ्कारोऽपि विरोधव्यतिरेको
कौ
चेति ॥२॥
 

 
सं० व्या० - ६--९२. स्थाणाविति ॥ स्थाणौ शङ्करे छलपक्षे खुंटे नुदति

प्रेरयति सति, नोऽस्माकं नवकण्डूविनोदः कण्ड्वा व्युदास इति एतदुक्तं भवति, यो

हि स्थाणुः स्थिरो न भज्यते न च नमति तत्र कण्डूविनोदोऽयं तु न तथाविध इति

अङ्गानि पादादीनि तेषां जातं समूहोऽङ्गजातं नोऽस्माकं दिनकृततेजसा श्रादित्य-

तेजसा तापितं दग्धं, तोयस्थानेनाधिकतरं पटुतरं सुखमाप्तं धिगिदं निन्दिततम-

मेतन्माहिषं रूपं हि स्फुटमस्माकमेव मित्थं युद्धभूमौ रणभुवि शङ्करादिरहितायां

वदति क्रवाणे (? ) महिषे महिषासुरे रुद्रपत्न्या आरोपितो न्यस्तः प्राणहृत् प्राणहर:

पादपद्मः चरणपङ्कजः वो युष्मान् सुखयतु सुखिन:नः करोतु, रुद्राण्येव रुद्रः भूतः

मुढानामामुकतेति ('इन्द्रवरुणभव शर्वरुद्र मुमृडहिमाख्ययवयवनमातुलाचार्याणामानुकू'
क्’
इति ङीप् ) ङीप् ॥२॥
 
पद्याङ्क ६२-६३ व्याख्या
 

 
पिंषन् शैलेन्द्रकल्पं महिषम तिगुरुर्भग्नगीर्वाणगर्व्वः'
[^१]
शम्भोर्यातो[^२] लघीयान्'[^३] श्रमरहितवपुदूरमभ्यूह्यपातः
[^४] ।
वामो देवारिपृष्ठे कनकगिरिसदां क्षेमकारोंऽह्रिपझो
 

 
द्मो[^५]
यस्या दुर्वार एवं विविधगुणगतिः साऽवतादम्बिका वः ॥३॥
 
-
 

 
कुं० वृ० - --सा अम्बिका वोऽवतात्, सा का यस्या वामांऽह्रिपद्मोऽत्र एवं

विविधगुणगतिः, विविधा गु ( 42b) णानां गतिर्यस्य स तथा, कथं तदाह विशेषण-

द्वारा, किंविशिष्ट:टः पादपद्मः प्रतिगुरुः अतिशयेन गरीयान्, किकिं कुर्व्वन् शैलेन्द्र -
-
कल्पं महिषं पिपिंषन् सञ्चूर्णयन्, शैलानामिन्द्रः शैलेन्द्रः ईषदपरिसमाप्तः शैलेन्द्रः

शैलेन्द्रकल्पस्तं हिमाद्रेः किञ्चिन्न्यून, पुनः किं विशिष्टं भग्नो गीर्वाणानां गर्यो
वो
येन, अत्र महिषं पिपिंषता देवगर्योवो भग्न इति विविधत्वं, अन्यदारभतो अन्यत्कृतं
 
T
 

 

 

 
------------------------------
[^
.] का० भग्नगीर्वाणगर्वं ; शीरगंर्णगीर्वाणगर्वमिति विशेषः पाठः ।
 

[^
.] ज० का० जातो ।
 

[^
.] गरीयानिति का० टिप्पणे ।
 

[^
.] का० वपुयंर्न्यस्त उत्पात्य कोपादिति टिप्पण्याम् ।
 

[^
.] का० क्षेमकारो हि यस्याः पादोऽतुल्यप्रभाव इति विशेषः पाठः प्रदर्शितः
 
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy