2023-03-27 18:02:55 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
तोयस्थाने
शून्यायां युद्धभूमौ वदति हि धिगिदं माहिषं रूपमे
रुद्राण्या
[ १४१
कुं० वृ०
पद्मशब्दो वा पुंसि पद्ममिति पुंल्लिङ्गः, किंविशिष्टः पादपद्मः, रुद्राण्या
रुद्रशक्त्या रुद्रभार्यया महिषे
प्राणान् हरतीति प्राणहृत् मरणदाता अर्था
शून्यायामिति रुद्रादिरहितायां युद्धभू
नोऽस्माकं माहिषं रूपं धिक्, अस्माकमिति बहुरूपापेक्षया बहुवचनं, एकस्य
निन्दनादितरसद्भावो द्योत्यते; तथा च, न हि निन्दा निन्द्यं निन्दितुं प्रवर्त्तते
किन्तु निन्द्यादितरं स्तोतुं इति न्यायात्, माहिषमिति धिग्योगे द्वितीया, कथं
निन्द्यमिति तदेव विवृण्वन्नाह, महिषस्य खलु व्यसनद्वयं भवति, स्थाण्वादौ घर्षणेन
कण्डूविनोदोऽनु च कर्द्दमलोलनञ्च, तच्च यदैकत्रोभयमापद्यते तदा सुखाय भवति,
व्यस्तं सत् विपर्यासाय, इदं च विरुद्धद्विकं, स्थाणोः स्थलाश्रयत्वात् तोयस्थानस्य
जलाश्रयत्वं, सार्वजनीनत्वेन निगदव्याख्यानं, तच्च माहिषरूपे विषमां दशां आवहती-
त्युच्यते, कण्डूविनोदो नोऽङ्गजातं सर्वाण्यङ्गानि इति समूह्यार्थं अङ्गजात
प्रयोगः, अङ्गजातं स्था
स्थाणुं प्रति यामीति विनोद एव प्रेरणकर्त्तृ
कथं प्रेरणकर्त्तृ
सुखकर्तृतदेवाङ्गजातं तोयस्थाने नुदति, तोयस्य स्थानं तोयस्थानं सान्द्रकर्द्दमो
दे
अङ्गजातं दिनकृतस्तेजसा तापितं, अवितप्तस्य जलावगाहात् क्षणं तापप्राचुर्योप
लब्धेः, एवं विषममवस्थानं अवगाहमाने तस्मिन् रुद्राण्या पादपद्मो न्यधायीति
तस्मै द्वयमेकस्थं प्रभवति, पा
स्थानत्वेन शैत्यापादनार्थं, एवं सति भवान्यामपि तद्वैषम्यवि
महतामधिक्षेपो न कार्य इति महाजनाचारपरम्परातिक्रम
--------------------------
[^१
[^२
[^३
स्वयं
[^४
[^५
●
T
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy