2023-03-26 17:55:42 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
१३० ]
महाकविदाण-विरचितं चण्डीशतकम् [ पद्याङ्क ८१-८२ व्याख्या
भूतया, केशपाशं कचनिकरं, मुग्धे ! एवमित्थं किल मुहुः पुनर्मासीर्मा गृहीस्त्व-
मासीरिति, असुगतिदीप्त्यादानेष्टीत्यतो माडिल् यदिति लुट्, यः केशपाशो रतादौ
सुरतारम्भे प्रिये वल्लभे कोपलब्धे कोपप्राप्ते कलहः समुचितो विग्रहयोग्यः
सोऽन्यस्त्रीणां अपरयोषितां अस्मदीयानां तु न तु परस्त्रिया इति भावः ॥८१ ॥
बालोऽद्यापीशजन्मा समरमुडुपभृत्
५
नागास्यः शातदन्तः स्वतनुकरमदा
धिग्यासि क्वेति दृप्तं[^३] मृदिततनुम
पायाद् वः शैलपुत्री महि
कुं० वृ०
तनुभृतं दानवं निघ्नती, महिषतनु बिभर्तीति क्विवबन्तः, गजादिरूपपरित्यागात्
पुनर्महिषतामापन्न
अवज्
विशिष्टं मृदिततनुमदं मृदितस्तनोर्
त्वां धिक्, क्व यासि क्व यास्यसि इति संस्फुरोक्तं स्फुरणं स्फु
वचो यस्य स तथा तं,
तत्तव नास्ति, कुतः यत ईशजन्मा कार्तिकेयोऽद्यापि समरं प्रति बाल (
पुत्रो बालश्च सङ्ग्रामानभिज्ञो भवति, तर्हि पतिर्भविष्यतीत्याशङ्क्याह, उडुपभृत्
चन्द्रशेखरो भस्मलीलाविलासी, भस्मना लीला तया विलासी शीतलसेवनं भस्म-
लेपश्च तस्य सरुक्त्वं रोगसहितत्वं व्यञ्जयतः; तर्हि गणेशोऽस्तीत्याशङ्क्याह,
नागास्यो गजाननः शातदन्तः नागस्येवाननं यस्य स तथा, शातो भग्नो दन्तो यस्येति,
महिषेण किल धनुर्विधातुं तस्य दन्तस्य गृहीतत्वात्, 'शो तनूकरणे' क्त-प्रत्यये,
इति; अनु च, स्वतनुकरमदाद्विह्वलोऽपि, स्वं तनुं कृशं करोति इति स्वतनुकरश्चासौ
मदश्च तस्मात् अवशिष्टदन्तग्रहणभीत्या विह्वलत्वाच्च न तवालम्बनं भवितुमर्ह-
--------------------------------
[^१
[^२
[^३
[^४
[^५
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy