2023-03-23 15:47:49 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
१०४ ]
महाकविवाण-विरचितं चण्डीशतकम्
[ पद्याङ्क ५६-५७ व्याख्या
शूलेन शून्य: शुलेन रहितः इत्यर्थः, अतः सर्वास्त्रपरिहाणेन पादाङ्गुलीपर्व्वतयुक्तः
महिषस्य दुष्टत्वात् रोषाविष्टया शस्त्राभिहतः स्वर्गं यास्यतीति तान्यपहाय
पादेन मृत्युयुक्तो व्यधायीति व्याकरणं, संग्राममृत्युमधिगम्य दिवं प्रयान्त्विति
वाक्येन विरुध्यते इति कृत्वा परिहृत्येति कृतम् ॥५६॥
-
सं० व्या०
पर्वतः, पर्वमरुद्भ्यां तन् इति तः पर्व्वतः, पर्वतस्यापत्यं पार्वती पर्वतपुत्री गौरी
इत्यर्थः तया पार्वत्या प्रतिपाल्यतां प्रतिरक्ष्यतां त्रिभुवनं त्रैलोक्यं,
शल्य
तुरं) निःशल्यकल्यं निर्गतमहिषलक्षणेन शल्येन निरातुरमित्यर्थः, यथा पार्वत्या
दैत्यपते
निरस्येदमाह अप्राप्येषुः इत्यादि, अप्राप्योऽलभ्य इषुर्यत्र स अप्राप्ये
प्राणैः प्राप्यासि उदासि
उदासितासिः,
निकटे अपि कुतश्चेति इदमुक्
भवति, चक्रस्य व्युत्क्रमोऽतिक्रमस्तं कृतवान् चक्रव्युत्क्रमकृत्
परोक्षोऽसमक्षः परशुः कुठारो यत्र स परोक्षपरशुः, शूलेन शून्यो रहितो मृत्युरिति
सर्वत्र योज्य: ॥
नष्टानष्टौ द्विपेन्द्रानवत
शार्ङ्गिन् ! सङ्ग्राममुक्त्या[^२] लघुरसि गमितः साधु तार्क्ष्येण तै
उत्खाता नेत्रपङ्क्तिर्न तव
स्वर्नाथेत्यात्तदर्प्पं व्यसुमसुरमुमा कुर्व्वती त्रायतां वः ॥
3
कुं० वृ०
प्र
असवः प्राणा अस्य व्यसुस्तं, किंविशिष्टमसुरं इति
वक्ष्यमाणसावलेपव
द्विपेन्द्रान् न
-----------------------
[^१
[^२
[^३
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy