2023-03-20 16:37:17 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
महाकविवाण-विरचितं चण्डीशतकम्
[ पद्याङ्क ३०-३१ व्याख्या
एकं महिषं न व्यथयसि अन्यान् अपि व्यथयसि, अन्यान् कान् येऽत्र युध्यन्त एव न
आयुध्यमान
सं० व्या०
'प्रादीनां घञि बहुलमिति दीर्घः
अवतु रक्षतु, कथं पतिपरीहास इत्यादि; क्षिप्तः प्रेरितो
वा
बाणोऽसुरः, कृतस्तेन वलिर्मध्यदेशः मध्यप्रदेशो निर्वलिर्
मध्यदेशः त्रिकविनतिततः त्रिकस्य विनत्या विनयेन तत
वल्
क्षतं च तत् शिरश्च तत् ततः क्षतरिपुशिरसः, पादपातैश्चरणपातनैर्नू
शब्दोऽगात्, छलपक्षे प्रह्लादोऽसुरः सङ्ग्रामे युद्धे संतता अविच्छिन्न
व्यथयसि अपितु अन्यानपि, ये के पुनस्ते येऽत्र विद्यन्ते नैव
इति ॥
●
मेरौ मे रौद्रशृङ्गक्षतवपुषि रुषो नैव नीता नदीनां
भर्त्तारो रिक्ततां यत्तदपि हितमभून्निः
एतन्नो मृष्यते यन्महिपकलुषिता स्वर्धुनी मूर्ध्नि मान्या
शम्भोर्भिद्यात्
T
कुं० वृ०
किंभूता उमा शमिताऽरातिः हतशत्रुः, किं कुर्वती इति प
हे शम्भो ! मेरौ पर्वते शृङ्गक्षतवपुषि सति मे मम रु
रौद्रे च ते शृङ्
अयमर्थ: । महिषेण शृङ्गाभ्यां मेरुपर्वते विध्वस्ते मे रुषो न जाताः, मे अ
पितुः स्पर्द्धित्वात् यत् नदीनां भर्त्तारः समुद्राः रिक्ततां नीताः शोषिताः, तदपि
मम हितं अभूत् । अत्र समुद्ररिक्तीकरणे कोऽपि निःसपत्नो जातः, कोऽपीत्यनेन
सर्वनाम्ना नामग्रहणायोगात् स्वकीयं भर्त्तारं परामृशति,
शम्भुरपि नद्या गङ्गाया भर्त्ता समुद्रा अपि नदीनां (
करणे ईश्वरस्य सपत्नविध्वंसात् हितं एव अभूत् । एतच्च मया नो मृष्यते न
सह्यते,
----------------------
[^१
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy