2023-03-13 20:57:04 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
महाकवि - बाण-विरचितं चण्डीशतकम्
[ पद्याङ्क १६ व्याख्या
केशान् बद्ध्वाब्धिपाशैर्धृ
देवानुत्सारणोत्का किल महिषहतौ मीलतो
ह्रीमत्या हैमवत्या विमतिवि
कु
कुं० वृ०
विनाशाय भूयात्, किंविशिष्टा जया, तर्जिता भर्त्सिता, कया हैमवत्या पार्
किंभूतया ह्रीमत्या, ह्रीर्विद्यते यस्याः सा ह्रीमती तया, इदं कर्म यन्मयाऽद्भुत-
मकारि तत्पुरुषस्य कर्त्तुर्युक्
कर्म्मख्यापने लज्जा भवत्येव । किंभूतान् देवान्
कृत्वा विहस्य अर्थात् देवान् किंभूतान् प्रा
किंभूतान्, किल इति मन्ये, महिषवधे मीलतः एकीभवतः । किं
उत्सारणोत्का निवारणतत्परा, पुनः किंभूता जया, धृतधनदगदा धृता गृहीता
धनदस्य गदा यया सा तथा । अन्याऽपि प्रतीहारी किल गृहीतवेत्रा भवति, भयत्रस्त-
धनदहस्तयुतां गदां वेत्रस्थाने कृत्वेत्यर्
युधं विन्यस्य, हारे किल वज्रो हीरको विन्यस्यते; वज्रं हरिकरगलितं इन्द्र-
हस्ताच्च्युतं; वज्रशब्द उभयलिङ्गः । च पुनः कण्ठसूत्रे कण्ठाभरणस्थाने चक्रं विन्य-
स्थ
स्यति, पक्षे चक्रं कण्ठाभरणविशेषः, किंभूतं चक्रं, हरिकरगलितं इन्द्रहस्तात्
कृष्णकराच्च्युतं, पुनः किं कृत्वा अब्धिपाशैर्वरुणपा
प्रव्
अब्धिशब्देनाऽत्र तदधिष्ठात्री देवता वरुणो लभ्यते
वरुणः प्रतिपाद्यते, यावता न केनापि अब्धिशब्देनाऽभिधीयते ? उच्यते, अब्धेः
पाशाऽसंभवात्, तात्स्थ्यादभेदोपचाराद्वा लक्षणया वरुण उच्यते ॥१
T
सं० व्या०
किमर्थं विमतिविहतये, विरूपा मति
विहतये, तादर्थ्
हिमवती (हैमवती) । ह्रीर्विद्यते यस्याः सा ह्रीमती तया ह्रीमत्या हैमवत्या ।
कि
किं कु
एकीभवतः, क्व महिषह
किलोत्सारणोत्का, विहस्योपहस्य, किंभूतान् प्राक् प्रलीनान् प्राक् पूर्
लीनान्
विन्यस्येत्यादि
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy