2023-03-13 20:54:24 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
महाकविबाण-विरचितं चण्डीशतकम्
। पद्याङ्क १५-१६ व्याख्या
देव्या अरौ महिषाख्ये पिष्टे चूर्णिते सति जया तदीयप्रतिहारी जहास हसितवती,
द्युजनं स्वर्लोकं इन्द्राद्यं, किंभूतं नष्टं महिषभयेन पलायित, कथं जहास इत्येवं तदुच्यते
'जाता
मुपेन्द्रं च तावत् सामान्योक्त्या द्युजनमेवं पृच्छती जहास, किं वा जाता अथवाऽभूत्
हरेरिन्द्रस्य विष्णोश्च भीर्भयं यतोऽवश्यं निश्चितं महिषतः सकाशा
भवति, अत्र पक्षे, हरयोऽश्वा उक्ताः,
स्तावल्लोके प्रसिद्ध एवाऽपरस्तु पलायनकृत इति <flag>अम्पा</flag>पतिर्वरुणश्चन्द्
आलोक्य धैर्यं त्यजति कातरो भवति कातरस्येदमपि स्वरूपं भवतीति भावः, छल-
पक्षे तु अपां पतिः समुद्रः स तु चन्द्रदर्शनात् सुतोत्कण्ठतया धैर्यं त्यजति चञ्चलो
भवति वेलाभिमुखं प्रसरतीति, एतदधुनाश्चर्यमिदं विचित्रं यत्ते वायो ! कम्प्यस्त्व-
यान्यः, वायो ! पवन ! तव भवतां अन्
इत्यभिप्रा
अपरं महिषं दृष्ट्वा धावतीति ॥ १५॥
"
शूलप्रोतादुपान्तप्लुतमहि
वर्त्मन्यारज्यमाने सपदि मखभुजां जातसन्ध्या
नृत्यन् हासेन मत्वा विजयमहमहं मानयामीतिवादी
यामाश्लिष्य प्रनृत्तः[^२] पुनरपि पुरभित् पार्व्वती पातु सा वः ॥१६॥
कुं०व०--सा पार्व्व
भिनत्तीतिपुरभित्, यां आश्लिष्य पुनरपि प्रवृत्तः प्रकृष्टनृत्तो बभूव, प्रकर्षेण
न
नर्त्तितुं प्रवृत्त इति यावत् । किंभूतः जातसन्ध्या
स तथा, ईश्व
स्थितिप्रलयहेतोर्भगवतः सर्वज्ञस्य कथं मोहः, तदुच्यते-
देवा
तत्वदृष्
क्व सति, मखभुजां देवानां वर्त्मन्याकाशे आरज्यमाने सति अरुणीक्रियमाणे
सति,
सति, कया स्रवन्त्या रुधिरनद्या, किंभूतया महिषात् उत्पतन्त्या । किं-
भूतान्महिषात् शूलप्रोतात् शूले प्रोतः तस्मात् कथं यथा भवति । उपान्तप्लुत-
--------------
[^१] का० शूलप्रोतादुपात्तक्षतमहि ।
[^२] ज० प्रवृत्तः ।
T
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy