2023-03-13 20:53:29 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ पद्याङ्क १४ व्याख्या
कस्मिन् सति, द्विषति शत्
शीघ्रं, किं च अद्य इदानीं खलु निश्चितं महिषीत्येवं मयाऽपि त्वं नाकारणीया
नाह्वाननीया यतस्त्वमस्त्रीसम्भाव्यवीर्या स्त्रीषु संभाव्यं स्त्रीसंभाव्यं, न स्त्री-
संभाव्यमस्त्रीसंभाव्यं वीर्यं यस्याः सा
बलं पलायते, त्वं महिषीति नोच्यसे इति । परस्पराऽन्वयाभावादपरितोषे
पाठान्तरमप्यस्ति, तिर्यङ्नानास्त्रशस्त्रावलि वलितमिति, वलितं च तत् बलं
च वलितबलं, किंविशिष्टं तिर्यङ् तिरश्चीनं, पुनः
स्त्रशस्त्रावलि, नाना अस्त्राः शस्त्रावलयो येन तत्तथा, एवमपि वलितबल-
मिति केनापि न संयुज्यते । अतः पाठान्तरे व्याख्यातं "निर्यन्नानास्त्रशस्त्रावलि
वलितबले केवलं दानवानां" इति । निर्यन्नानाशस्त्रावलि वलतीति, किंविशिष्टे
द्विषति, दानवानां बलं वलति संवृण्वति सति ।
निर्यत् । अद्य त्वं जा
युद्धे विजयसंदेहे इति । द्वयोर्युद्धमानयोः कस्य जयपराजयाविति संशय्य अद्य
द्विषति व्यापादिते त्वयि च विजयवत्यां रणभूमौ स्थितायां महि
प्रवृत्ति
सं० व्या०
व्यापादयतु
इति हसितहरे सति संजातहासे सति शङ्करे, किंभूते
केलिः परिहासो येन सः
स्वनं हासो वेति हासो जातोऽस्येति विगृह्य तदस्य जातं 'तारकादिभ्यः इतच्' हसित-
'
श्चासौ हरिश्चेति विग्रहः, कथं हसितहरेत्याऽऽशङ्कयाऽऽह, ति
च तद्बलं च चलितबलं, केषां दानवानां, किंभूतं तिर्यक् तिरश्चोनं, किंविशिष्टं
पुनरपि नानाऽस्त्र
किमुक्
महिषाख्ये, दीर्घा वाऽसौ निद्रा च दीर्घनिद्रा मृत्युः तां क्षिप्रं नीते सति त्वयेत्यर्थात्तेन
सम्बन्धः, अत एव प्रायशः प्रायेणाऽद्य
किल महिषी महिषं न व्यापादयति त्वया तु व्यापादितः
वीर्या त्वमसि भवसि, न स्त्रीसंभाव्यं
बलं यस्याः तव सा त्वं एवंविधा महिषीत्याकारयितुं न युज्यसे मया, स्त्री
भार्या भवति सा महिषीत्युच्यते, त्वं महिषवधेन पुरुषचेष्टितत्त्वात् अपगतभार्या-
भावेति ॥
महाकविबाण विरचितं चण्डीशतकम्
T
wwwwwwww
CC-0. RORI. Digitized by Sri Muthulakshmi Research Academy