चाणक्यराजनीतिः /178
This page has been fully proofread once and needs a second look.
IV. KING'S OFFICIALS
अर्धराज्यहरं भृत्यं यो न हन्यात् स हन्यते ॥ २१६ ॥
कण्टकस्य विमनस्य दन्तस्य चलितस्य च ।
अमात्यस्य च दुष्टस्य मूलादुद्धरणं सुखम् ॥ २१७ ॥
अलसं मुखरं स्तब्धं क्रूरं व्यसनिनं शठम् ।
असंतुष्टमभक्तं च त्यजेद् भृत्यं नराधिपः ॥ २१८ ॥
149
Also in GP 1.112.17, Pts 1.248, PtsK 1.278, SRBh 146.156,
SP 1367, IS 2584, VP 9.114. Also found in NM (T) 6.16.
(b) मर्मज्ञं GP, GPy, CNP II, CNPh, CNI I, CNG, Pts,
PtsK, SP (better); सर्वज्ञं SRBh.
(d) यो ह° स न ह° tr. GP, GPy.
2.43, PT 1.58, PTem 1.65, PP 1.222,
4.98 ), HS 2.122, HM 2.129, HP 2.115,
HN 2.114, HK 2.127, HH 63.5-6, HC 83.17-8, SRBh 147.210,
217. CR 8.71. Also CPS 242.62.
Also in PS 1.59, PN
PRE 1.67, HS 2.128 ( cf.
.SV 2805, IS 1506.
(a) विषदिग्धस्य भक्तस्य (कण्टकस्य च PP; कण्टकस्य तु PT; भुक्तस्य
HK (var.), C in HP ; च भुक्तस्य HP ; च भुक्तस्य च N in
HP; भक्ष्यस्य PS [NBCE in PS भक्तस्य] ; भग्नस्य PP, PT)
H,P, SRBh, निमग्नस्य CRB.
(b) रोगस्य [द°] CRBh II; गणितस्य CRP, CRBh I, CRC,
CPS; विषस्य H in PS.
(c) शत्रोश्च कृतवैरस्य CRP, CRBh I, CRBh II; अमान्यस्य
CRC, CPS.
(d) उद्धारणं CRBh II, HS; वरम् [सु°] HH, SV.
218. Cv 4.15, CR 5.17, CS 1.74. Also CNF 68, CNPh 33,
'CNPN 16, CNG 123, CnT III 4.17, CnT V 72, CnT VIII 23,
★CPS 115.19.
Also in ŚP 1329, SRHt 132.2, IS 639, Subh 192.
•Cf. Sto 321.28.
(ab) स्त° क्रू° tr. CNF, CS, CR, SP.
(b) विकृतिनिस्सहम CvL II.
अर्धराज्यहरं भृत्यं यो न हन्यात् स हन्यते ॥ २१६ ॥
कण्टकस्य विमनस्य दन्तस्य चलितस्य च ।
अमात्यस्य च दुष्टस्य मूलादुद्धरणं सुखम् ॥ २१७ ॥
अलसं मुखरं स्तब्धं क्रूरं व्यसनिनं शठम् ।
असंतुष्टमभक्तं च त्यजेद् भृत्यं नराधिपः ॥ २१८ ॥
149
Also in GP 1.112.17, Pts 1.248, PtsK 1.278, SRBh 146.156,
SP 1367, IS 2584, VP 9.114. Also found in NM (T) 6.16.
(b) मर्मज्ञं GP, GPy, CNP II, CNPh, CNI I, CNG, Pts,
PtsK, SP (better); सर्वज्ञं SRBh.
(d) यो ह° स न ह° tr. GP, GPy.
2.43, PT 1.58, PTem 1.65, PP 1.222,
4.98 ), HS 2.122, HM 2.129, HP 2.115,
HN 2.114, HK 2.127, HH 63.5-6, HC 83.17-8, SRBh 147.210,
217. CR 8.71. Also CPS 242.62.
Also in PS 1.59, PN
PRE 1.67, HS 2.128 ( cf.
.SV 2805, IS 1506.
(a) विषदिग्धस्य भक्तस्य (कण्टकस्य च PP; कण्टकस्य तु PT; भुक्तस्य
HK (var.), C in HP ; च भुक्तस्य HP ; च भुक्तस्य च N in
HP; भक्ष्यस्य PS [NBCE in PS भक्तस्य] ; भग्नस्य PP, PT)
H,P, SRBh, निमग्नस्य CRB.
(b) रोगस्य [द°] CRBh II; गणितस्य CRP, CRBh I, CRC,
CPS; विषस्य H in PS.
(c) शत्रोश्च कृतवैरस्य CRP, CRBh I, CRBh II; अमान्यस्य
CRC, CPS.
(d) उद्धारणं CRBh II, HS; वरम् [सु°] HH, SV.
218. Cv 4.15, CR 5.17, CS 1.74. Also CNF 68, CNPh 33,
'CNPN 16, CNG 123, CnT III 4.17, CnT V 72, CnT VIII 23,
★CPS 115.19.
Also in ŚP 1329, SRHt 132.2, IS 639, Subh 192.
•Cf. Sto 321.28.
(ab) स्त° क्रू° tr. CNF, CS, CR, SP.
(b) विकृतिनिस्सहम CvL II.