चाणक्यराजनीतिः /171
This page has been fully proofread once and needs a second look.
CĀŅAKYA-RĀJA-NĪTI
142
★Choice of King's Officials
भृत्या बहुविधा ज्ञेया उत्तमाघममध्यमाः ।
ते नियोज्या यथायोग्यं त्रिविधेष्वेव कर्मसु ॥ १९६ ॥
परीक्ष्य प्रथमं भृत्यानुत्तमाधममध्यमान् ।
योजयेत् तादृशेष्वेव नृपतिः स्वेषु कर्मसु ॥ १९७ ॥
निरालस्या: सुसंतुष्टा: सुस्मा:वप्नाः सुप्रबोधिनः ।
सुखदुःखसमा धीरा भृत्या जगति दुर्लभाः ॥ १९८ ॥
यथा चतुर्भिः कनकं परीक्ष्यते
निघर्षणच्छेदनतापताडनैः ।
तथा चतुर्भिः पुरुषः परीक्ष्यते
कुलेन शीलेन गुणेन कर्मणा ॥ १९९ ॥
196. CS 1.73. Also CNI I 267, CNG 79.
Also in GP 1.112.1, IS 4623. Also in NŚ (OJ ) 15.3.
(a) राजन् [ज्ञे॰] CSLd, CSB I, CSB II, CSC I, CSCII; प्रोक्ता
[ज्ञे॰] CNI.
(c) नियोक्तव्या यथार्थेषु GP; तथा ° [य°] CSC II; योगं CSJ;
ऽर्थेषु CNI I.
(d) षु च CSBD.
197. CR 5.1.
198. CR 5.23. Also CPS 110.6.
Also in GP 1.112.19. Also found in NM(T) 6.18.
(a) °लस्याश्च सं° CPS.
( 6 ) प्रतिबोधका: GP, GPy.
(d) लोकेषु [ज°] GP, GPy.
199. CV 5.2, Cv 4.6, CR 5.2. Also CNŚK 82, CnT II 5.12,
CnT III 4.7, CnT VI 62, CPS 109.2.
142
★Choice of King's Officials
भृत्या बहुविधा ज्ञेया उत्तमाघममध्यमाः ।
ते नियोज्या यथायोग्यं त्रिविधेष्वेव कर्मसु ॥ १९६ ॥
परीक्ष्य प्रथमं भृत्यानुत्तमाधममध्यमान् ।
योजयेत् तादृशेष्वेव नृपतिः स्वेषु कर्मसु ॥ १९७ ॥
निरालस्या: सुसंतुष्टा: सुस्
सुखदुःखसमा धीरा भृत्या जगति दुर्लभाः ॥ १९८ ॥
यथा चतुर्भिः कनकं परीक्ष्यते
निघर्षणच्छेदनतापताडनैः ।
तथा चतुर्भिः पुरुषः परीक्ष्यते
कुलेन शीलेन गुणेन कर्मणा ॥ १९९ ॥
196. CS 1.73. Also CNI I 267, CNG 79.
Also in GP 1.112.1, IS 4623. Also in NŚ (OJ ) 15.3.
(a) राजन् [ज्ञे॰] CSLd, CSB I, CSB II, CSC I, CSCII; प्रोक्ता
[ज्ञे॰] CNI.
(c) नियोक्तव्या यथार्थेषु GP; तथा ° [य°] CSC II; योगं CSJ;
ऽर्थेषु CNI I.
(d) षु च CSBD.
197. CR 5.1.
198. CR 5.23. Also CPS 110.6.
Also in GP 1.112.19. Also found in NM(T) 6.18.
(a) °लस्याश्च सं° CPS.
( 6 ) प्रतिबोधका: GP, GPy.
(d) लोकेषु [ज°] GP, GPy.
199. CV 5.2, Cv 4.6, CR 5.2. Also CNŚK 82, CnT II 5.12,
CnT III 4.7, CnT VI 62, CPS 109.2.