चाणक्यराजनीतिः /137
This page has not been fully proofread.
108
CĀŅAKYA-RĀJA-NĪTI
पुनर्दारा: पुनर्वित्तं पुनर्मित्रं पुनः सुताः ।
पुनरत्र प्रधानत्वं न शरीरं पुनः पुनः ॥ १०४ ॥
अन्नहीनो दहेदू राष्ट्र मन्त्रहीनश्च ऋत्विजः ।
यजमानं दानहीनो नास्ति यज्ञसमो रिपुः ॥ १०५ ॥
नास्ति भार्या कुतः शाला धनं नास्ति कुतः सुखम् ।
नास्ति भूमिः कुतः सस्यं नास्ति ग्रामः कुतः सीमा ॥ १०६ ॥
Essential Living Conditions in a Kingdom
धनिकः श्रोत्रियो राजा नदी वैद्यस्तु पञ्चमः ।
पञ्च यत्र न विद्यन्ते न तत्र दिवसं वसेत् ॥ १०७ ॥
104. CNP II 141.
Also in VCsr 20.1, VCjr 20.2, CM 106. Cf. Sto 321.10-1,
IS 4124, SRBh 385.339 (ascribed to Vrddha Cānakya).
(a) जाया T in VCsr; मित्रं [वि॰] RF in VCjr.
(b) पुन: क्षेत्रं VCsr, VCjr; तथैव च [पु° सु°] J in VCsr; सुतः
VCjr, CM, Q in VCsr; पुन: [सु] V in VCsr, S in
VGjr; धनं RF in VCjr.
(c) शुभाशुभं कर्म VCsr; यागादिकं O in VCjr.
(d) श° न tr. VCsr, F in VCjr.
105. CV 8.22. Also CPS 268.14.
Also in IS 362.
106. CNPN 73, CNF 70.
Also in CM 94. Cf. TP 426.
(c) नास्ति ज्ञानं कुतो धर्मो CNF.
107. CV 1.9, Cv 1.10, CN 34, CR "B" cd/ab. Also
CnT II 1.9, CnT III 1.9, CnT VI 9, CnT V 10. Cf. CR 3.22,
-CPS 20.55.
Also in HJ 1.110, HS 1.100, HP 1.78, HN 1.80, HH 22.13-4,
·GP 1.110.26, ŚP 1465, SRBh 153.34, IS 3861. Also found in
LN(P) 113, DhN (P) 78, NKy (B) 141. Cf. MP 34.112-3, Vi 71.66.
CĀŅAKYA-RĀJA-NĪTI
पुनर्दारा: पुनर्वित्तं पुनर्मित्रं पुनः सुताः ।
पुनरत्र प्रधानत्वं न शरीरं पुनः पुनः ॥ १०४ ॥
अन्नहीनो दहेदू राष्ट्र मन्त्रहीनश्च ऋत्विजः ।
यजमानं दानहीनो नास्ति यज्ञसमो रिपुः ॥ १०५ ॥
नास्ति भार्या कुतः शाला धनं नास्ति कुतः सुखम् ।
नास्ति भूमिः कुतः सस्यं नास्ति ग्रामः कुतः सीमा ॥ १०६ ॥
Essential Living Conditions in a Kingdom
धनिकः श्रोत्रियो राजा नदी वैद्यस्तु पञ्चमः ।
पञ्च यत्र न विद्यन्ते न तत्र दिवसं वसेत् ॥ १०७ ॥
104. CNP II 141.
Also in VCsr 20.1, VCjr 20.2, CM 106. Cf. Sto 321.10-1,
IS 4124, SRBh 385.339 (ascribed to Vrddha Cānakya).
(a) जाया T in VCsr; मित्रं [वि॰] RF in VCjr.
(b) पुन: क्षेत्रं VCsr, VCjr; तथैव च [पु° सु°] J in VCsr; सुतः
VCjr, CM, Q in VCsr; पुन: [सु] V in VCsr, S in
VGjr; धनं RF in VCjr.
(c) शुभाशुभं कर्म VCsr; यागादिकं O in VCjr.
(d) श° न tr. VCsr, F in VCjr.
105. CV 8.22. Also CPS 268.14.
Also in IS 362.
106. CNPN 73, CNF 70.
Also in CM 94. Cf. TP 426.
(c) नास्ति ज्ञानं कुतो धर्मो CNF.
107. CV 1.9, Cv 1.10, CN 34, CR "B" cd/ab. Also
CnT II 1.9, CnT III 1.9, CnT VI 9, CnT V 10. Cf. CR 3.22,
-CPS 20.55.
Also in HJ 1.110, HS 1.100, HP 1.78, HN 1.80, HH 22.13-4,
·GP 1.110.26, ŚP 1465, SRBh 153.34, IS 3861. Also found in
LN(P) 113, DhN (P) 78, NKy (B) 141. Cf. MP 34.112-3, Vi 71.66.