2023-02-15 17:22:17 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
१९६ भट्टि काव्ये - द्वितीयेऽधिकार काण्डे लक्षण-रूपे तृतीयो वर्गः,
वर्तत इति स्वाभिप्रायम् । तुभ्यं तिष्ठामहे स्वाभिप्राय निवेदयाम इत्यर्थः । अन्न
प्रकाशनं च स्वाभिप्रायकथनम् । १५७२ लाव-हुई-स्था-शपां जीपस्यमानः ।११
४।३४।' इति सम्प्रदानसंज्ञायां चतुर्थी । कस्मादेवं मां श्लाघस इति चेदाह ।
मित्रार्थे उत्तिष्ठमानं यतमानम् । '२६९१ । उदोऽनुर्ध्वकर्मणि ।१।३।२४।' इत्यात्म-
नेपदम् । कस्त्वां न बहु मन्यते न श्लाघते ॥
५५५ - ये सूर्यमु॑पतिष्ठन्ते मन्त्रैः संध्या- त्रयं द्विजाः ॥
रक्षोभिस् तापितास् तेऽपि सिद्धिं ध्यायन्ति तेऽधुना.
य इत्यादि —- ये द्विजा मन्त्रैः करणभूतैः सूर्यमुपतिष्ठन्ते प्रत्युपासते । २६-
९२ । उपान्मन्त्रकरणे ।१।३।२५॥ इत्यात्मनेपदम् । संध्यात्रयं त्रिसन्ध्यम् । अत्य-
ज्तसंयोगे द्वितीया । तेऽपि रक्षोभिस्तापिता उपद्रुताः अधुना ते सिद्धिं ध्याय-
न्ति । किं पुनरहं यत्ते पितुः सुहृत् ॥
तदेव दर्शयन्नाह -
५५६- अ व्यग्रमुपतिष्ठस्व वीर ! वायोरहं सुहृत् ॥
रविर् वितपतेऽत्यर्थमा॑श्वस्य मयि गम्यताम् ॥ १४ ॥
अव्यग्रमित्यादि —— हे वीर! अव्यप्रमनाकुलं मय्युपतिष्ठस्व सन्निहितो भव ।
'२६९३ । अकर्मकाञ्च ।१।३।२६॥ इत्यात्मनेपदम् । यतो वायोस्तव पितुरहं
सुहृत् । रविरत्यर्थं वितपते दीप्यते । '२६९४ । उद्-विभ्याम् ।१।३।२७।' इत्या-
त्मनेपदम् । तत्राकर्मकादिति वर्तते । तस्मादाश्वस्य मयि विश्रम्य गम्यताम् ॥
५५७ - तीव्रमुत्तपमानो ऽयम॑
शक्यः सोढुर्भातर्पः ॥
-
आम्नान इव संदीसैरलांतः सर्वतो मुहुः ॥ १५ ॥
तीव्रमित्यादि — तीव्रं सुष्टु उत्तपमानो दीप्यमान आतपः सोढुमशक्यः ।
पूर्ववदात्मनेपदम् । अलावैः उल्मुकैः संदीप्तैः सर्वत्र आघ्नान इव ताडयन्निव ।
'२६९५ । आङो यमहनः । १।३।२८।' इत्यविवक्षितकर्मकत्वादात्मनेपदम् ' २३६३
गम-हन—।६।४।९८' इत्युपधालोपः '३५४। हो हन्तेः- । ७।३।५४ ।' इति कुत्वम् ॥
५५८ - संशृणुष्व कपे ! मत्कैः संगच्छस्व वनैः शुभैः ॥
समारन्त ममा ऽभीष्टाः संकल्पास् त्वर्युपागते. १६
संशृणुष्वेत्यादि – हे कपे ! संशृणुष्व आकर्णय । '२६९९। समो गम्यृ॰
च्छि—।१।३।२९।' इत्यादिविवक्षितकर्मकत्वादात्मनेपदम् । शुभैः शोभमानैः ।
इगुपधलक्षणः कः । वनैर्मकैः मत्स्वामिकैः । अहं स्वामी येषामिति '१८७७ ।
१ – १२० । रोत्विः शोचिरुमे क्कीबे, प्रकाशो द्योत आतपः '
खारो, इलातमुल्मुकम् । ३ – '१५५॥ धीर् धारणावती मेधा,
सम् ॥ इति सर्वत्र ना० अ० । .
२- '९१५॥ अथ स्त्री
संकल्पः कर्म मान-
वर्तत इति स्वाभिप्रायम् । तुभ्यं तिष्ठामहे स्वाभिप्राय निवेदयाम इत्यर्थः । अन्न
प्रकाशनं च स्वाभिप्रायकथनम् । १५७२ लाव-हुई-स्था-शपां जीपस्यमानः ।११
४।३४।' इति सम्प्रदानसंज्ञायां चतुर्थी । कस्मादेवं मां श्लाघस इति चेदाह ।
मित्रार्थे उत्तिष्ठमानं यतमानम् । '२६९१ । उदोऽनुर्ध्वकर्मणि ।१।३।२४।' इत्यात्म-
नेपदम् । कस्त्वां न बहु मन्यते न श्लाघते ॥
५५५ - ये सूर्यमु॑पतिष्ठन्ते मन्त्रैः संध्या- त्रयं द्विजाः ॥
रक्षोभिस् तापितास् तेऽपि सिद्धिं ध्यायन्ति तेऽधुना.
य इत्यादि —- ये द्विजा मन्त्रैः करणभूतैः सूर्यमुपतिष्ठन्ते प्रत्युपासते । २६-
९२ । उपान्मन्त्रकरणे ।१।३।२५॥ इत्यात्मनेपदम् । संध्यात्रयं त्रिसन्ध्यम् । अत्य-
ज्तसंयोगे द्वितीया । तेऽपि रक्षोभिस्तापिता उपद्रुताः अधुना ते सिद्धिं ध्याय-
न्ति । किं पुनरहं यत्ते पितुः सुहृत् ॥
तदेव दर्शयन्नाह -
५५६- अ व्यग्रमुपतिष्ठस्व वीर ! वायोरहं सुहृत् ॥
रविर् वितपतेऽत्यर्थमा॑श्वस्य मयि गम्यताम् ॥ १४ ॥
अव्यग्रमित्यादि —— हे वीर! अव्यप्रमनाकुलं मय्युपतिष्ठस्व सन्निहितो भव ।
'२६९३ । अकर्मकाञ्च ।१।३।२६॥ इत्यात्मनेपदम् । यतो वायोस्तव पितुरहं
सुहृत् । रविरत्यर्थं वितपते दीप्यते । '२६९४ । उद्-विभ्याम् ।१।३।२७।' इत्या-
त्मनेपदम् । तत्राकर्मकादिति वर्तते । तस्मादाश्वस्य मयि विश्रम्य गम्यताम् ॥
५५७ - तीव्रमुत्तपमानो ऽयम॑
शक्यः सोढुर्भातर्पः ॥
-
आम्नान इव संदीसैरलांतः सर्वतो मुहुः ॥ १५ ॥
तीव्रमित्यादि — तीव्रं सुष्टु उत्तपमानो दीप्यमान आतपः सोढुमशक्यः ।
पूर्ववदात्मनेपदम् । अलावैः उल्मुकैः संदीप्तैः सर्वत्र आघ्नान इव ताडयन्निव ।
'२६९५ । आङो यमहनः । १।३।२८।' इत्यविवक्षितकर्मकत्वादात्मनेपदम् ' २३६३
गम-हन—।६।४।९८' इत्युपधालोपः '३५४। हो हन्तेः- । ७।३।५४ ।' इति कुत्वम् ॥
५५८ - संशृणुष्व कपे ! मत्कैः संगच्छस्व वनैः शुभैः ॥
समारन्त ममा ऽभीष्टाः संकल्पास् त्वर्युपागते. १६
संशृणुष्वेत्यादि – हे कपे ! संशृणुष्व आकर्णय । '२६९९। समो गम्यृ॰
च्छि—।१।३।२९।' इत्यादिविवक्षितकर्मकत्वादात्मनेपदम् । शुभैः शोभमानैः ।
इगुपधलक्षणः कः । वनैर्मकैः मत्स्वामिकैः । अहं स्वामी येषामिति '१८७७ ।
१ – १२० । रोत्विः शोचिरुमे क्कीबे, प्रकाशो द्योत आतपः '
खारो, इलातमुल्मुकम् । ३ – '१५५॥ धीर् धारणावती मेधा,
सम् ॥ इति सर्वत्र ना० अ० । .
२- '९१५॥ अथ स्त्री
संकल्पः कर्म मान-