2023-03-17 03:43:00 by Ravindranatha Menon
This page has been fully proofread once and needs a second look.
24
The thirty-two Bharatṭaka stories.
। यथा ।
न्निरूप्य कामपीडितो विस्मृतभोजनरसश्चिंतयितुमारब्धः'
। यथा ।
मनुष्यमध्य एवंविधा अपि रूपपात्रस्त्रियो" भवंति यदि तदा स्वर्गे
किमस्ति । तपस इदमेव मुख्यं फलं । यतः ।
22
त्वं प्रिया चेच्चकोराचिक्षि स्वर्गलोकसुखेन किं ।
20
25
.26
29
33
त्वं प्रिया यदि न स्या मे" स्वर्गलोकसुखेन किं ॥ १ 7
हरिहरचंद्रसूर्यादीनां च यथा रसस्वीकराणामपि देवत्वं यथा
च वसिष्टगौतमादीनां" सजायानामपि ऋषित्वं च न विरुद्धं तथा
ममाप्यनया सह ऋषित्वमस्तु । मार्गिता त्वियं व्यवहारिणा सर्वथा
न दास्यते । गृहीता तु विलोक्यत एव । अतो मायैव श्रेयसी । तां
विना क्वापि कार्यसिद्धिर्न" भवति । इति तां कर्तुं प्रवृत्तः । निःश्वस्य *
तद्ग्रहणध्यानलीनस्य भोजनादि विस्मृतं । शून्यचित्त इव स्थितः । श्रेष्टिना
पृष्टः । कुतोकस्माद्भवद्भिरार्तध्यानपरैर्न" भुज्यते । स मायया
.30 वक्ति ।
वक्ति ।
भोःअ श्रेष्टिन् किं भुज्यते यस्य यजमानस्य गृह ईदृशी कुलक्षयका-
रिणी कुलक्षणा कन्यास्ति । तेन संप्रत्येतस्याः कुलक्षणदर्शनेनसम
मम
भोजनं विषप्रायं जातं । जानामि संप्रत्येवोत्याथाय यामि । ततः श्रेष्टि-
नोक्तं । गुरो अस्यां जातायामस्माकं कुलं सर्वप्रकारैर्वृद्धि प्राप्तं । भव-
नि
द्भिर्ज्ञानिभिस्त्वेवं विरुद्धं कथं कथ्यते । पुनः स वक्ति । तावतैव
तव कुलवृद्धिर्यावता पाणिग्रहणं न भविष्यति । तदनु च तव कुलस्य
श्वशुरकुलस्य च क्षयकारी भविष्यति । ततः श्रेष्टी मूढचित्तः पुरापि
तद्वचनप्रत्ययाद्भयभ्रांतो वक्ति । अत्र भवंत एव सर्वज्ञा अस्मत्कुलगुरव२
उचितोपदेशं" ददतु किं कर्तव्यमिति । ततः स वक्ति । मम तपोध-
नस्य ब्रह्मचारिणोनया वार्त्तयापि कि कार्ययं । ततः श्रेष्टिनात्वादरेण
पादयोर्लगिलात्वा पृष्टः स वक्ति । मया कथयिष्यते कोप्युपायः परं भव-
झि
द्भिर्न करिष्यते । श्रेष्टिनोक्कंतं । किमेवं कथ्यते । भवतां सदापि हितानां
वचनं कथं न प्रमाणीक्रियते । इत्यादि दृढं तर्जयित्वा प्रोक्तं । श्रेष्टिन्ॐS
तर्हि शृणूपाययं । सालंकारां चंदनकर्पूरादिचर्चितांगीं सुवसनामेनां
काष्टमंजूषामध्ये क्षिप्त्वा गंगामध्ये निवाह्यते कृष्णचतुर्दशीदिने" पा-
श्चात्यरात्रौ गृहे च होम: कार्यते । एवं च कृते परगृह एवानर्थदा
भविष्यति न भवत्कुले । तहिद्दिनोपरि सर्वावां सामग्रीरीं कारयित्वा स जटी
स्वमद्
स्वमठ्यामागत्य शिष्याणामग्रे वक्ति । भो: शिष्या: कृष्णचतुर्दशी दिने30
34
39
10
41
42
। यथा ।
न्निरूप्य कामपीडितो विस्मृतभोजनरसश्चिंतयितुमारब्धः
मनुष्यमध्य एवंविधा अपि रूपपात्रस्त्रियो
किमस्ति । तपस इदमेव मुख्यं फलं । यतः ।
22
त्वं प्रिया चेच्चकोरा
20
25
.26
29
33
त्वं प्रिया यदि न स्या मे
हरिहरचंद्रसूर्यादीनां च यथा रसस्वीकराणामपि देवत्वं यथा
च वसिष्टगौतमादीनां
ममाप्यनया सह ऋषित्वमस्तु । मार्गिता त्वियं व्यवहारिणा सर्वथा
न दास्यते । गृहीता तु विलोक्यत एव । अतो मायैव श्रेयसी । तां
विना क्वापि कार्यसिद्धिर्न
तद्ग्रहणध्यानलीनस्य भोजनादि विस्मृतं । शून्यचित्त इव स्थितः । श्रेष्टिना
पृष्टः । कुतोकस्माद्भवद्भिरार्तध्यानपरैर्न
.30 वक्ति ।
भोः
रिणी कुलक्षणा कन्यास्ति । तेन संप्रत्येतस्याः कुलक्षणदर्शनेन
भोजनं विषप्रायं जातं । जानामि संप्रत्येवोत्
नोक्तं । गुरो अस्यां जातायामस्माकं कुलं सर्वप्रकारैर्वृद्धि प्राप्तं । भव-
नि
द्भिर्ज्ञानिभिस्त्वेवं विरुद्धं कथं कथ्यते । पुनः स वक्ति । तावतैव
तव कुलवृद्धिर्यावता पाणिग्रहणं न भविष्यति । तदनु च तव कुलस्य
श्वशुरकुलस्य च क्षयकारी भविष्यति । ततः श्रेष्टी मूढचित्तः पुरापि
तद्वचनप्रत्ययाद्भयभ्रांतो वक्ति । अत्र भवंत एव सर्वज्ञा अस्मत्कुलगुरव
उचितोपदेशं
नस्य ब्रह्मचारिणोनया वार्त्तयापि कि कार्
पादयोर्लगि
झि
द्भिर्न करिष्यते । श्रेष्टिनोक्
वचनं कथं न प्रमाणीक्रियते । इत्यादि दृढं तर्जयित्वा प्रोक्तं । श्रेष्टिन्
तर्हि शृणूपा
काष्टमंजूषामध्ये क्षिप्त्वा गंगामध्ये निवाह्यते कृष्णचतुर्दशीदिने
श्चात्यरात्रौ गृहे च होम: कार्यते । एवं च कृते परगृह एवानर्थदा
भविष्यति न भवत्कुले । त
स्वमद्
स्वमठ्यामागत्य शिष्याणामग्रे वक्ति । भो: शिष्या: कृष्णचतुर्दशी दिने
34
39
10
41
42