avyayakośa /76
This page has not been fully proofread.
अपरीषु
(82)
'अपरसमम् " (तिष्ठद्गु.)
अपराः, आयत्यो वा समा यत्र काले सोऽपरसमम्' । "-'अव -
समम्' इति भोजः ।" इति गणरत्ने ।
(83)
"अपरीभ्यः " ( ख )
न +परि=अपरि इति शब्दात् कालवाचकात् छन्दसि बाहुलकात्
भ्यस्प्रत्यये रूपमेवम् । तस्य च स्वरादित्वात् (1-1-37) अव्ययत्वम् ।
अपरीभ्यः = भाविकाले। तद् यथा – 'इन्द्रश्च तद् युयुधाते अहिश्चोता-
परीभ्यां मघवा विजिग्ये ॥' (ऋक-1-32-13 ) इति ॥
(84)
40
"अपरीषु" (स्व.)
अत्रापि भाविकालरूपार्थे छान्दसत्वात् 'अपरि' इत्यस्मात् सप्तमी-
विभक्तिः, तस्य च स्वरादिपाठादव्ययत्वमिति ज्ञेयम् । 'अरमस्मै भवति
यामहूता उतापरीषु कृणुते सखायम् ॥' (ऋकू-10-117-3)।
1.
तिष्ठद्गुप्रभृतीनि च ' (2-1-17) इत्यत्र गणपाठस्यापरिसमाप्तत्वात्
तस्य आकृतिगणत्वं ज्ञायते । गणरत्नमहोदधिप्रभृतिषु पठितत्वाद-
स्माभिरप्ययमुपात्तः । 'अपसमम्' इति शब्दकौस्तुभे (2-1-17)
पाठः । 'समस्यापगतत्व अपसमम् । ' इति विग्रह: । अव्ययीभाव-
समासत्वादव्ययत्वम् । एतदपि कालवाचकमव्ययम् ।
(82)
'अपरसमम् " (तिष्ठद्गु.)
अपराः, आयत्यो वा समा यत्र काले सोऽपरसमम्' । "-'अव -
समम्' इति भोजः ।" इति गणरत्ने ।
(83)
"अपरीभ्यः " ( ख )
न +परि=अपरि इति शब्दात् कालवाचकात् छन्दसि बाहुलकात्
भ्यस्प्रत्यये रूपमेवम् । तस्य च स्वरादित्वात् (1-1-37) अव्ययत्वम् ।
अपरीभ्यः = भाविकाले। तद् यथा – 'इन्द्रश्च तद् युयुधाते अहिश्चोता-
परीभ्यां मघवा विजिग्ये ॥' (ऋक-1-32-13 ) इति ॥
(84)
40
"अपरीषु" (स्व.)
अत्रापि भाविकालरूपार्थे छान्दसत्वात् 'अपरि' इत्यस्मात् सप्तमी-
विभक्तिः, तस्य च स्वरादिपाठादव्ययत्वमिति ज्ञेयम् । 'अरमस्मै भवति
यामहूता उतापरीषु कृणुते सखायम् ॥' (ऋकू-10-117-3)।
1.
तिष्ठद्गुप्रभृतीनि च ' (2-1-17) इत्यत्र गणपाठस्यापरिसमाप्तत्वात्
तस्य आकृतिगणत्वं ज्ञायते । गणरत्नमहोदधिप्रभृतिषु पठितत्वाद-
स्माभिरप्ययमुपात्तः । 'अपसमम्' इति शब्दकौस्तुभे (2-1-17)
पाठः । 'समस्यापगतत्व अपसमम् । ' इति विग्रह: । अव्ययीभाव-
समासत्वादव्ययत्वम् । एतदपि कालवाचकमव्ययम् ।