avyayakośa /60
This page has not been fully proofread.
24
अनु
(उ. क.ग.) [अ]
अधीष्टसम्बन्धार्थयोरपि दृश्यते ।
-
पश्चादर्थे–अनुसरति । अनुचर: । 'अनुरथम् । तदनु । कृपायाम् अनु-
कम्पा । अनुक्रोशः । अनुशोचति ॥ ज्ञाने–अनुभवः । अनुमानम्॥ सान्त्वने
अनुनयः ॥ सेवने– अनुजीवी । अन्वास्ते । इच्छाया–अनुरोधः । अनुकः ॥
सादृश्ये – अनुकरोति । अनुहरति । अनुकल्पते ॥ आचरणे — अनुटानम् ॥
प्रश्ने अनुयोगः, अनुजिज्ञासते॥ आदेडो-अनुशास्ति । अनुज्ञा ॥ अङ्गीकृतौ-
अनुमोदते । अनुज्ञातः ॥ मार्गी – अन्वेषणा । अन्विष्य ॥ प्रोत्साहने-
[अ]
-
1.
अत्रास्यानो: बहवोर्थाः प्रकरणप्रयोगादिवशात् विद्यन्ते । अस्माभिस्तु
क्षीरस्वामि- तिलक - वर्धमानादिप्रदर्शितदिशा केचनैवात्र प्रसिद्धा
अर्था निर्दिष्धः, तदनुगुणदाता। यथा 'इयन्त इति संख्येषां
निपातानां न विद्यते । (क्यपदीयम्) इति पातानां
बाहुल्यम, तद्वदेव, 'बहुषुपितन्ति इति निपाता:' इति अन्त्रर्थ
संज्ञाश्रयणात् प्रत्येकं निपातानामनेकार्यक्रमात यावडपलधि अस्या-
'घातवश्वोपसर्गाच
प्यनोरस्माभिः स्वरुप विदेचितमिति ज्ञेयम् ।
निपाताश्चेति ते त्रयः । अनेकार्थी: स्मृताः प्राज्ञः पाप निदर्शनम् ॥'
इत्यभियुक्तोक्तिरिहावया ।
अल
पश्चार्थे • अध्ययं विभक्ति –' (2-1-6 ) इत्यादिना
नित्यसमासः । स चाव्ययीभावः । तस्य चाव्ययत्वम् । अनुरथम् =
स्थानां पश्चात् इत्यर्थः ।
"
2. अनु कामयने इत्यनुकः कामयिता । अब 'अनुकाभिका भीका:
कमिता (3-2-71) इत्यनेन 'अनु' इत्यस्मात् कमितेत्यये पाञ्चमिकः
(=पञ्चमाध्यायविहितः) कन् निपात्यते । इच्छार्थकत्वस्याल प्रयोगे
स्फुटप्रतीतेरयं शब्द उपात्त इति ज्ञेयम् ।
3. अङ्गीकृतिरूपार्थे निपाताव्ययोपसगंवृत्तो
उदाहरणं दृश्यते ।
• अन्नवसर्गः इति
अनु
(उ. क.ग.) [अ]
अधीष्टसम्बन्धार्थयोरपि दृश्यते ।
-
पश्चादर्थे–अनुसरति । अनुचर: । 'अनुरथम् । तदनु । कृपायाम् अनु-
कम्पा । अनुक्रोशः । अनुशोचति ॥ ज्ञाने–अनुभवः । अनुमानम्॥ सान्त्वने
अनुनयः ॥ सेवने– अनुजीवी । अन्वास्ते । इच्छाया–अनुरोधः । अनुकः ॥
सादृश्ये – अनुकरोति । अनुहरति । अनुकल्पते ॥ आचरणे — अनुटानम् ॥
प्रश्ने अनुयोगः, अनुजिज्ञासते॥ आदेडो-अनुशास्ति । अनुज्ञा ॥ अङ्गीकृतौ-
अनुमोदते । अनुज्ञातः ॥ मार्गी – अन्वेषणा । अन्विष्य ॥ प्रोत्साहने-
[अ]
-
1.
अत्रास्यानो: बहवोर्थाः प्रकरणप्रयोगादिवशात् विद्यन्ते । अस्माभिस्तु
क्षीरस्वामि- तिलक - वर्धमानादिप्रदर्शितदिशा केचनैवात्र प्रसिद्धा
अर्था निर्दिष्धः, तदनुगुणदाता। यथा 'इयन्त इति संख्येषां
निपातानां न विद्यते । (क्यपदीयम्) इति पातानां
बाहुल्यम, तद्वदेव, 'बहुषुपितन्ति इति निपाता:' इति अन्त्रर्थ
संज्ञाश्रयणात् प्रत्येकं निपातानामनेकार्यक्रमात यावडपलधि अस्या-
'घातवश्वोपसर्गाच
प्यनोरस्माभिः स्वरुप विदेचितमिति ज्ञेयम् ।
निपाताश्चेति ते त्रयः । अनेकार्थी: स्मृताः प्राज्ञः पाप निदर्शनम् ॥'
इत्यभियुक्तोक्तिरिहावया ।
अल
पश्चार्थे • अध्ययं विभक्ति –' (2-1-6 ) इत्यादिना
नित्यसमासः । स चाव्ययीभावः । तस्य चाव्ययत्वम् । अनुरथम् =
स्थानां पश्चात् इत्यर्थः ।
"
2. अनु कामयने इत्यनुकः कामयिता । अब 'अनुकाभिका भीका:
कमिता (3-2-71) इत्यनेन 'अनु' इत्यस्मात् कमितेत्यये पाञ्चमिकः
(=पञ्चमाध्यायविहितः) कन् निपात्यते । इच्छार्थकत्वस्याल प्रयोगे
स्फुटप्रतीतेरयं शब्द उपात्त इति ज्ञेयम् ।
3. अङ्गीकृतिरूपार्थे निपाताव्ययोपसगंवृत्तो
उदाहरणं दृश्यते ।
• अन्नवसर्गः इति