avyayakośa /343
This page has not been fully proofread.
307
वृत्तौ - शक्तिमनतिक्रम्य - यथाशक्ति बक्ति । सादृश्ये - 'वितरति गुरुः
--
-
-
प्राज्ञे विद्यां यथैव तथा जडे' (उत्तररामचरिते 2-4)।
यथा
अनुमानोदाहरणादिष्वपि प्रसिद्धोऽयम् ।
अनुमाने – 'चौरोऽयम्,
-
-
यथाऽस्य श्लिष्टे भ्रुवौ' । उदाहरणे – 'तद्यथाऽनुश्रूयते अभक्ष्यो ग्राम्यकुक्कुट
इति' (महाभाष्ये पस्पशायाम् ) ।
'यथाऽऽज्ञापयति देवः' इत्यादिषु तु पदार्थानतिवृत्तिरेवार्थः ।
प्रायेण 'तथा' इति प्रतिनिर्देशेन सहैवास्य प्रयोगः । 'मन्दं मन्दं नुदति
पवनश्चानुकूलो यथा त्वां (मेघसन्देशे १ ९) इत्यादिषु तु अर्थसिद्धत्वेन
-
'तथा' इति विनाऽपि प्रयोगः ।
111
19
यथाकथाच, यथाकथञ्चित, यथैव यथावा, यथापि, यथाहि,
यथातथावापि इत्यादयो निपातसमुदाया यथायथं तत्तदर्थेषु वर्तन्ते ।
यथाकामम्, यथाक्रमम, यथागतम्, यथातथम्, यथापूर्वम्,
'यथाकथाच अनादरे' इति क्षीरस्वामी । 'कथम्' इत्यर्थे 'कथा'
इत्यपि अभ्युत्पन्न मध्ययमस्तीत्यनेन ज्ञायते । 'यत्राकथाच दीयते'
इति तिलकोऽप्युदाजहार एवम् 'बथाकथञ्चित्' इत्यप्यनादरार्थकं
वेदितव्यम् ।
2. पदार्थानतिवृत्तावग्यश्री भावसमासे नपुंसकहस्वे व रूपमेवम् । पाक्षिकं
क्लीबत्वम् ।
वृत्तौ - शक्तिमनतिक्रम्य - यथाशक्ति बक्ति । सादृश्ये - 'वितरति गुरुः
--
-
-
प्राज्ञे विद्यां यथैव तथा जडे' (उत्तररामचरिते 2-4)।
यथा
अनुमानोदाहरणादिष्वपि प्रसिद्धोऽयम् ।
अनुमाने – 'चौरोऽयम्,
-
-
यथाऽस्य श्लिष्टे भ्रुवौ' । उदाहरणे – 'तद्यथाऽनुश्रूयते अभक्ष्यो ग्राम्यकुक्कुट
इति' (महाभाष्ये पस्पशायाम् ) ।
'यथाऽऽज्ञापयति देवः' इत्यादिषु तु पदार्थानतिवृत्तिरेवार्थः ।
प्रायेण 'तथा' इति प्रतिनिर्देशेन सहैवास्य प्रयोगः । 'मन्दं मन्दं नुदति
पवनश्चानुकूलो यथा त्वां (मेघसन्देशे १ ९) इत्यादिषु तु अर्थसिद्धत्वेन
-
'तथा' इति विनाऽपि प्रयोगः ।
111
19
यथाकथाच, यथाकथञ्चित, यथैव यथावा, यथापि, यथाहि,
यथातथावापि इत्यादयो निपातसमुदाया यथायथं तत्तदर्थेषु वर्तन्ते ।
यथाकामम्, यथाक्रमम, यथागतम्, यथातथम्, यथापूर्वम्,
'यथाकथाच अनादरे' इति क्षीरस्वामी । 'कथम्' इत्यर्थे 'कथा'
इत्यपि अभ्युत्पन्न मध्ययमस्तीत्यनेन ज्ञायते । 'यत्राकथाच दीयते'
इति तिलकोऽप्युदाजहार एवम् 'बथाकथञ्चित्' इत्यप्यनादरार्थकं
वेदितव्यम् ।
2. पदार्थानतिवृत्तावग्यश्री भावसमासे नपुंसकहस्वे व रूपमेवम् । पाक्षिकं
क्लीबत्वम् ।