avyayakośa /301
This page has not been fully proofread.
देवदत्ताय ।
प्रति
•
265
प्रतीपे – प्रतिकृतम् ।
-
उत्साहे — 'होने 'प्रतिगृणाति' । होतारं शंसन्तं प्रोत्साहयतीत्यर्थः ।
निष्क्रये – प्रतियातना । प्रतिमुञ्चति । 'प्रत्यञ्चमर्क 2 प्रत्यर्थयित्वा' ।
यत्ने – प्रतिविधानम् । प्रतिसमाधि: । प्रतिकरोति ।
प्रतिज्ञायाम्
– प्रतिजानीते । प्रतियुनक्ति । 'प्रतिशृणोति गां
संक्षेपे–प्रत्याहारः ।
-
चैपरीत्ये – प्रत्युदाहरणम् । प्रतिकूल: । प्रतिलोभम् । प्रतीपम् ।
भृशे– प्रतियाचते । असकृद् याचत इत्यर्थः ।
दृशि – 'प्रत्यक्षम् । प्रतीकाशः ।
1.
'अनुप्रतिगृणश्च' (1-4-41) इति 'होते' इत्यस संप्रदानसंज्ञाबाम् चतुर्थी।
2. अन्न 'बस्वापि च्छन्दसि' (7-1-38) इति क्त्वाप्रस्ययः । छन्दस्वेषायम् ।
3.
प्रत्याभ्यां भुव: पूर्वस्थ कर्ता' (1-4-40) इति 'देवदत्ताय' इत्यस
संप्रदानसंज्ञायां चतुर्थी ।
4.
(
' द्वयन्तरुपसर्गेभ्योऽप ईत् (6-3-97) इति अप्छन्दाकारस्य ईकारः ।
'ऋपूर-' (5-4-74) इति समासान्तोऽप्रत्ययः । प्रतिगठा आपो-
ऽवेति वृःि: । अर्थविशेष बोधस्तु शब्दशक्तिस्वाभाग्यात् ।
5. अक्षणो लक्षणं प्रत्यक्षम्। 'लक्षणेनाभिप्रती (2-1-14) इति अध्ययीभाव: ।
अक्षि अक्षि प्रति प्रत्यक्षम्। 'प्रतिपरममनुभ्योऽक्षणः' (ग. सू.) इति चार-
हप्रभृतिषु (5-4-107) पाठात् समासान्तष्टच्प्रत्ययः । अध्ययीभावान्तानां
पाक्षिकं क्लीबश्वम्, 'अध्ययीभावः' इति लिङ्गानुशासन सूत्रेणानुमसम् ।
सतच कथं 'प्रत्यक्षोऽर्थः' इत्यादिप्रयोगा इति चेत् - अत्र वदन्ति - 'प्रत्यक्षम्
इत्यस्मात मरवर्थीये अर्श प्राथच्प्रत्यये (5-2-127) लिङ्गसंख्याकारकाम्बय
उपपक्ष इति ।
6. 'उपसर्गस्य घनि–' (6-3-122) इति दीर्घः ।
प्रति
•
265
प्रतीपे – प्रतिकृतम् ।
-
उत्साहे — 'होने 'प्रतिगृणाति' । होतारं शंसन्तं प्रोत्साहयतीत्यर्थः ।
निष्क्रये – प्रतियातना । प्रतिमुञ्चति । 'प्रत्यञ्चमर्क 2 प्रत्यर्थयित्वा' ।
यत्ने – प्रतिविधानम् । प्रतिसमाधि: । प्रतिकरोति ।
प्रतिज्ञायाम्
– प्रतिजानीते । प्रतियुनक्ति । 'प्रतिशृणोति गां
संक्षेपे–प्रत्याहारः ।
-
चैपरीत्ये – प्रत्युदाहरणम् । प्रतिकूल: । प्रतिलोभम् । प्रतीपम् ।
भृशे– प्रतियाचते । असकृद् याचत इत्यर्थः ।
दृशि – 'प्रत्यक्षम् । प्रतीकाशः ।
1.
'अनुप्रतिगृणश्च' (1-4-41) इति 'होते' इत्यस संप्रदानसंज्ञाबाम् चतुर्थी।
2. अन्न 'बस्वापि च्छन्दसि' (7-1-38) इति क्त्वाप्रस्ययः । छन्दस्वेषायम् ।
3.
प्रत्याभ्यां भुव: पूर्वस्थ कर्ता' (1-4-40) इति 'देवदत्ताय' इत्यस
संप्रदानसंज्ञायां चतुर्थी ।
4.
(
' द्वयन्तरुपसर्गेभ्योऽप ईत् (6-3-97) इति अप्छन्दाकारस्य ईकारः ।
'ऋपूर-' (5-4-74) इति समासान्तोऽप्रत्ययः । प्रतिगठा आपो-
ऽवेति वृःि: । अर्थविशेष बोधस्तु शब्दशक्तिस्वाभाग्यात् ।
5. अक्षणो लक्षणं प्रत्यक्षम्। 'लक्षणेनाभिप्रती (2-1-14) इति अध्ययीभाव: ।
अक्षि अक्षि प्रति प्रत्यक्षम्। 'प्रतिपरममनुभ्योऽक्षणः' (ग. सू.) इति चार-
हप्रभृतिषु (5-4-107) पाठात् समासान्तष्टच्प्रत्ययः । अध्ययीभावान्तानां
पाक्षिकं क्लीबश्वम्, 'अध्ययीभावः' इति लिङ्गानुशासन सूत्रेणानुमसम् ।
सतच कथं 'प्रत्यक्षोऽर्थः' इत्यादिप्रयोगा इति चेत् - अत्र वदन्ति - 'प्रत्यक्षम्
इत्यस्मात मरवर्थीये अर्श प्राथच्प्रत्यये (5-2-127) लिङ्गसंख्याकारकाम्बय
उपपक्ष इति ।
6. 'उपसर्गस्य घनि–' (6-3-122) इति दीर्घः ।